Türkiye'nin ilk ortopedi hastanesinin Konya'da açıldığını biliyor muydunuz?

Binlerce yıllık tarihiyle Anadolu’nun en köklü şehirlerinden biri olan Konya, Hititlerden Selçuklulara, Roma’dan Osmanlı’ya kadar birçok medeniyete ev sahipliği yaptı. Şehirde günümüze ulaşan pek çok tarihi eser arasında, özellikle Aya Eleni Kilisesi dikkat çekiyor. MS 327 yılında, Bizans İmparatoru Konstantin’in annesi Helena tarafından inşa ettirilen bu yapı, yüzyıllar boyunca ibadethane olarak kullanıldı.

Konya’nın Türklerin egemenliğine geçmesinin ardından da uzun süre kilise olarak varlığını sürdüren bu tarihi yapı, Birinci Dünya Savaşı döneminde işlev değişikliğine uğradı. Aya Eleni Kilisesi Osmanlı'nın 7 düvele karşı mücadele ettiği savaşta şiddetli geçen çatışmalarda uzuv kaybına uğrayan gazilere protezler üreten bir ortopedi hastanesi olarak hizmet verdiği ortaya çıktı.

KONYA'NIN AYA ELENİ'Sİ TÜRKİYE'NİN İLK ORTAPEDİ HASTANESİ OLARAK HİZMET VERDİ

Uzun yıllar boyunca bölgede yaşayan gayrimüslim halkın ibadet yeri olarak kullandığı bu tarihi mekân, zamanla bambaşka bir misyona büründü. Özellikle şiddetli çatışmalar sırasında kol ve bacaklarını kaybeden askerler için bir tedavi ve şifa merkezi hâline geldi. Birinci Dünya Savaşı yıllarında, sadece ilk müdahalenin yapıldığı bir hastane değil; aynı zamanda savaş gazilerine özel ahşap kol ve bacak protezlerinin üretildiği bir merkez olarak da hizmet verdi. Bu yönüyle Aya Eleni Kilisesi, sadece bir ibadethane değil, aynı zamanda tıbbi ve toplumsal iyileşme sürecinin önemli bir parçası oldu.

SAVAŞTAN SONRA KİLİSE OLARAK KULLANILMAYA DEVAM EDİLMİŞ

O dönemde Cihan Harbi olarak anılan Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle, Aya Eleni Kilisesi yeniden Sille’de yaşayan Ermeni Ortodoks cemaatine teslim edildi ve 1924 yılına kadar kilise olarak kullanılmaya devam etti. Aradan geçen uzun yılların ardından, 2009 yılında Selçuklu Belediyesi tarafından kapsamlı bir restorasyon çalışması başlatıldı. Yenilenen mimarisi ve tarihi dokusuyla Aya Eleni Kilisesi, bugün de kültürel miras olarak varlığını sürdürmekte ve ziyaretçilerin ilgisini çeken yapılar arasında yer almaktadır.