Uyumlu nevrotikleriz. Çoğumuz içsel davranış kontrolünün varmış gibi davranıyoruz. En vasat stres anında bile çoğu zaman içimizden tanımadığımız biri çıkıyor.

Normallikten anormalliğe nasıl geçilir?

Nevrotikliğin sıradanlığına kendimizi nasıl kapatırız?

Kültürel sermaye bir yönüyle asil, yavan olmayan bir köke mi işaret eder?

Utanca kapalılık kavramını bu açıdan değerlendiriyorum.

Utanca kapalılık bizi diğerleri karşısında nasıl gösterir?

Utanç sadece ahlakın ve etiğin, dolayısıyla dinin ve vicdanın alanıyla mı sınırlıdır? Yoksa “utanmak” dediğimizde kültürel bir sermayenin azlığı ya da çokluğuna mı vurgu yaparız?

Burada nevrotik kişiliğimiz devreye giriyor. Hani şu üstünü kazıyınca altından çıkan saklı az gelişmişlik sermayesi, cehalet dediğimiz körlük, saplantılılık hali, fanatizm.

Kadın erkek etkileşiminden diğer bütün etkileşim biçimlerine kadar, utanca kapalılık, nevrotik kişiliğimizle adeta özdeş.

Nihayetinde ahlaksızlık diye bir etik kod yok, ahlak da bir alet çantası gibi her döneme uydurulabilen bir araç.

Utanca kapalı olan, zaten bunun ahlakını da üretmiş oluyor.

Ancak bu hiçbir zaman nevrotik ahlak olmuyor.

Hepimiz, birbirini tamamlayan, tamamladığı yerde de birbirine örtü olan nevrotikler olabiliriz; utanca kapalılık da tam burada sahneleniyor olabilir.

Din veya Allah korkusu dediğimiz şey aslında ahlakın ta kendisi değil mi? Ama şöyle de bir şey var: İnsan Allah korkusu ve dindar olduğu için ahlaklı olmaz, insan zaten ahlaklı olduğu için dindardır ve Allah’tan korkar.

Bunlar da değil. Kültürel sermaye dediğim şeydir insanı belirli bir ahlaki ve etik düzlemde tutan. Aileden alınan eğitim, sonrasında toplum ve okullarda edinilen eğitim. Yani bir evcilleşme sürecinin sonucudur ahlaklılık. Hak kavramı da böylece ahlakla eş zamanlı yeşeren bir olgu olur. Böylece her alanda bir başkasının hakkına hangi anlamda olursa olsun tecavüz bir ahlaksızlık olarak değerlendirilip nitelendirilebilir. Utanca kapalılık da bunun tam tersi olsa gerek.

UZUN LAFIN KISASI OLMAZ: Sen bir dükkânsın ne satıyorsan o’sun.