Vikingler Dönemi: 8.yüzyılın sonlarından 11.yüzyılın ortalarına kadar Avrupa’da yaşanan dönem.

Vikingler; bugünkü Danimarka, İsveç, Norveç ve İzlanda’da yaşayan halkların atalarıdır. Vikinglerin, Müslüman Araplarla 900’lü yıllarda savaştıklarını, Türklere karşı 1071 Malazgirt Savaşında, Bizans İmparatoru Romen Diyojen’in muhafızı olarak savaşmışlardır. Vikingler, İskandinavya’nın denizci, savaşçı, korsan ve tüccar halkıdır. 8. ve 11. yüzyıllar arasında Avrupa’nın kuzey ve batısında, Baltık Denizi, Kuzey Denizi, Norveç Denizi, Barents Denizi, Grönland, İrlanda Denizi ve Avrupa'nın birçok bölgesini alıp hakimiyet kurmuşlardır. Vikingler, dünyanın pek çok ülkesi ile ticaret ve savaş yapmışlardır. Son yıllarda İsveç, Norveç ve Danimarka’daki bazı kazılarda üzerlerinde  Arapça harflerle Allah, Muhammed, Ali vb. isimlerin yazılı olduğu kumaş, para, yüzük, kılıç vb. bulunmuştur. O eşyaların o topraklara nasıl geldiği konusunda değişik rivayetler var. Bir görüşe göre; tüccar ve savaşçı oldukları için para, kumaş, kılıç ve benzerlerini ticaret veya savaş yoluyla ilgili ülkelerden getirmişler, diğer bir görüş ise, o eşyaları Arap tüccarlar getirmiştir.

DANİMARKA

Nüfusu :                      5.8 milyon.

Yabancı nüfusu :        850.000

Yabancı nüfusun 325 bini Avrupa ülkeleri halkıdır. Aslında onlar yabancı kabul edilmez. Yabancı olarak Türkiye vb. Müslüman ülkelerden gelenler, Hindistan, Tayland ve Afrika’dan gelenler kabul edilirler.

Müslüman nüfus : 300.000

Konya büyüklüğündeki Danimarka’ya yabancı işçiler 1963 yıllarından sonra azar azar gelmeye başladılar özellikle 1967-1971 arası yoğunlaştılar.

Yabancılar, ilk yıllarda Pakistan, eski Yugoslavya, Türkiye ve Fas’tan ekonomik sebeplerle Danimarka’ya geldiler. Sonraki yıllarda Irak, İran, Filistin, Afganistan, Lübnan, Somali, Bosna ve Suriye’den mülteci olarak geldiler.

Ekonomik göçler genellikle gelişmemiş ülkelerden,  gelişmiş cazip ülkelere olur. İnsanlık tarihi boyunca insanlar çeşitli sebeplerle şehirden şehire, ülkeden ülkeye göç etmişlerdir. Atalarımız da göçebe millettir.  Bu göçler sonucunda sosyal ve kültürel birçok değişimler olmuştur.

Danimarka’ya gelen işçiler de geldikleri yıllarda, birkaçı bir odada veya yurtlarda kalarak zor şartlarda yaşadılar. Sonraki yıllarda ailelerini Danimarka’ya getirdiler. Ailelerini getirdikten sonra daha rahat bir hayat ve çocuklarına iyi eğitim imkanı buldular. Gelen işçiler Danimarka ekonomisine önemli katkılarda bulundular ve kendileri de ekonomik bakımından zenginleştiler.

Müslüman ülkelerden gelenlerden İslami duyarlılığı olanların bir kısmı,  cuma namazı gibi dini vecibelerini yerine getirmek için mescitler açtılar. Bugün Danimarka’da 35’i Türklerin açtığı 200 civarında irili ufaklı mescit/cami mevcuttur.

Buradaki Araplar ülkelerinin tipik mikrosu. Bir kısmı radikal, bir kısmı tamamen duyarsız. İyi tüccarlar, gıda pazarı onlarda diyebiliriz. Bazı mahalleler Araplarla veya diğer yabancılarla gettolaştı.

Danimarka’daki Müslüman nüfusun yüzde 60’ı Arap. 300.000 Müslüman, dağılan tesbih taneleri gibi bir araya gelip bir güç, bir lobi oluşturamıyorlar. Maalesef Müslümanları kimse ciddi bir  muhatap olarak almıyor, önemli bir güçleri yok, haklılıklarını anlatamıyorlar, seslerini duyuramıyorlar.

DANİMARKA’DA TÜRKLER

Nüfus bakımından Türkler, yabancılar arasında en yüksek rakamla ilk sırada yer alıyor. Türkiye’den gelen vatandaşlarımızın sayısı 65.000 civarındadır. Türkiye’den gelenler genellikle Konya, Sivas, Uşak, Isparta ve az da olsa diğer illerimizden.

Türkler, Danimarka’ya geldiklerinde diğer milletlerden daha çok zorluk çektiler. Pakistan’dan gelenler İngilizce biliyorlardı. Eski Yugoslavya’dan gelenlerin İngilizce bilmelerinin yanında Danimarka kültürü ile ortak yanları çoktu. Türkler yabancı lisan bilmediklerinden ve kültür de tamamen başka olduğu için alışmaları zor olmuştur.

Kimliklerini korumak ve dini vecibelerini yerine getirmek amacıyla dernekler kurup küçük mescitler açtılar. Ailesi yanında olanlar, çocuklarının Türkçe dersi ve dini bilgiler almaları için imkanlarını zorlayarak çok uzak şehirlere götürüp eğitim aldırdılar. Bugün imkan çok ama, o hassasiyet ve aşk velilerde de çocuklarda da azaldı, tercihler değişti.

BUGÜNKÜ DURUM

Vatandaşların satın alıp tapusunu Diyanet’e verdiği 28 cami mevcut. Diyanet, beş yıl görev yapmaları için bu camilere tayin ettiği imamların maaşını ödüyor. Ayrıca, Türklerin kurduğu ve yönettiği Danimarka’daki bütün Müslümanları kapsayan Danimarka İslam Toplumunun satın aldığı, din görevlisi ve diğer giderlerini karşıladığı yedi cami mevcuttur.

İslami hassasiyeti fazla olanlar özel okullar ve yuvalar  açmışlardır. Özel okullar ve yuvalar aslında devletindir, derslerde  devlet okullarındaki müfredat takip edilir, temel derslere ilaveten dini dersler ve Türkçe okutulur. Aileler çocuklarına özel eğitim aldırmadıysa, çocuklar çok basit dini bilgilere sahipler, hatta bir kısmı onu da bilmiyor. Birinci ve ikinci kuşak ailelerdeki dini duyarlılık, üçüncü ve dördüncü kuşakta imkanları çok olmasına rağmen gittikçe zayıflamaktadır.

Türkiye’den evlenenlerin eşlerini getirmeleri çok zor. Gençler burada evleniyorlar, herkes birbiriyle akraba oluyor. Danimarkalılarla evlenme oranları oldukça düşük. Her meslekte çalışıyorlar ve kendi işyerlerini kuruyorlar.

DANİMARKA’DA OY KULLANMALARI

Yabancılar, Danimarka’da belli şartlarda belediye seçimlerinde oy kullanabilirler. Genel seçimlerde oy kullanabilmek için Danimarka vatandaşı olma şartı aranır. Türkiye’den gelenlerin seçimlerde oy kullanma oranları düşük. Son 15 yıl içinde Türkiye kökenli 3-4 kişi milletvekili seçildi ama, diğer Avrupa ülkelerinde milletvekili olanların Türkiye’ye destek vermediği gibi bunlar da Türkiye’ye destek olmazlar. Türk vatandaşları, Danimarka’da yaşamalarına rağmen Türkiye’de yapılan seçimlere Danimarka’da yapılan seçimlerden daha fazla ilgi gösterirler. Türkiye’de yapılan seçimlerde politize oluyorlar. Vatandaşlık hakkını kullanmak güzel; ama kutuplaşmak, sosyal medyada hakaretler hoş değil.

Gelecek haftaki yazımızda inşallah Danimarka’daki Türkleri daha geniş ele alacağız.