18 Ağustos 2021 saat 23’ten itibaren El Cezire Tv’de, “Witness: Afghanistan’s Own Battle” isimli 2014 yılında çekilmiş bir belgesel bu sorumuzun cevabını tüm ayrıntılarıyla veriyordu.

Afgan ordusuna işsizlikten yazılan, Edebiyat bölümü mezunu ve aynı zamanda boksörlük de yapan bir askerin, Taliban’la mücadelesi anlatılıyordu. Olaylar, Helmand Vilayeti, stratejik Sangin şehrinde geçiyordu. Girdikleri çatışmaları kaydeden askerler, NATO’nun neye yaradığını?, bol mermi ve düzgün teçhizata rağmen maaşlarını düzgün alamadıklarını, ABD gelirken ki umutları ile şu anki çıkmazı bütün doğallığıyla anlatıyordu. Yüzlerce askerin katıldığı kırsal operasyonlarda rastgele yapılan seri atışlara mukabil, 2/3 kişilik Taliban militanlarına karşı Afgan ordusunun başarısızlığı, disiplinsizliği, yaralılarını, karanlık basmadan alıp geri çekilişi ve uyuşturucu tarlalarında çalışan halktan göremediği desteği anlatıyordu. Asker, “Afgan halkına canım feda ama siyasilere asla” diyordu.

Her sivili Taliban ve/ya destekçisi olarak gören askerler, yakaladıkları kişilerden biri “Taliban değilim ama Taliban’ı sevdiğini sırıtarak söylüyordu. Elleri arkadan bağlı odaya kilitlenen bir diğer kişi ise askerden daha rahat ve sorgulanırken bile gülüyordu.”

Berbat bir şekilde taşınan ve düşürülen yaralının,  sabah Afgan bayrağına sarılı tabutla toprağa gömülmesi, adeta beş yıl sonra gelecek Taliban zaferi gibi görülüyordu.

Coğrafya, inanç, gece, halk ve hiçbir acelesi olmayan zaman, Taliban safındaydı. Vakit, Napolyon ve Hitler’e kefen olan Rusların general kışı gibiydi.

Baldırı çıplaklar, Ramboları mağlup etti.

Bu süreç daha önce de yaşanmıştı. İngiltere (1840-1919) ve Rusya’dan (1979-2009) sonra ABD için de (2001-2021) Afganistan üçüncü İmparatorluklar mezarlığı oldu. Özellikle mücahitlerin anası olan dağlık coğrafyanın verdiği savunma imkânı, Afgan halkının savaşçı karakteri ve dış müdahaleye karşı ortak Cihad ruhu gibi en başta gelen sebeplerle, yabancı bir gücün burada tutunması imkânsızdır. Ancak ABD’nin hezimetini ne İngiltere ne Rusya yaşadı.  Bunu tam 18 yıl önce master tezimi yazarken de iddia etmiştim. Bugünleri gördüğüme çok mutluyum.

ABD, politikalarını özellikle Afgan asıllı Zalmay Halilzad ve Unocal danışmanı 2001’den sonraki Devlet Başkanı Hamid Karzai üzerine bina etmiştir. Karzai ilk yıllarda ekonomik ve sosyal anlamlarda belli bir başarı sağladıysa da; ülkeyi terk eden Eşraf Gani yönetimi, tam bir fiyaskoydu. ABD ve kukla yönetimin aşağıdaki nedenlerden dolayı yıkıldığı görülmektedir:

1. Afgan Halkı’nın kültürü Batı’ya düşman olup Asya ve İslam eksenlidir.
2. Sadece uyuşturucu ve işgal güçlerine hamallık üzerine kurulan, sürdürülmesi iki taraf için de imkansız rant ekonomisi,
3. Çin ve Pakistan’ın Taliban’a desteği,
4. Küreselci şirketlerin Amerikan halkını kontrollerindeki medya ile aldatmaları ve esas güçlerini Çin’e taşımaları,
5. Milli bir ruha sahip olan Taliban’ın Afgan halkı gibi dinini yaşaması (Örneğin, Taliban milli kıyafetlerle savaşırken; Afgan ordusunun US Army kıyafetleri ve eğitimi)
6. Taliban’ın günlük adi suçlara karşı ilkeli ve caydırıcı İslami kuralları,
7. Başkanlık sistemine sahip eski rejime karşın, Taliban’ın her kesimin içinde bulunduğu Şura ve İstişare sistemine sahip olması,
8. Afgan ordusunun dolara bağlı olmasına karşın, Taliban’ın cihat odaklı olması,
9. Kukla hükümet ve yandaşlarının sefahat derecesinde yaşamalarına rağmen, Afgan halkının çok zor şartlarda yaşaması,
10. Başta uyuşturucu ekonomisi olmak üzere hükümetin, kültürel yozlaşmayı ve ahlaksızlığı medya üzerinden desteklemesi

Rusya’nın kötü geçmişi ve Taliban’ın arkasındaki esas güç olan Pakistan’ın Çin’le yakın ilişkileri ve Kuşak Yol Projesinin çıkış noktalarından biri olması, Kabil-Peşaver yolu Çin’i avantajlı konuma getiriyor. Bu nedenle Çin, Batı’ya tek kurşun atmadan Taliban ve Pakistan üzerinden büyük bir zafer kazanmıştır. Günümüzde, Afganistan en az beş açıdan küresel anlamda önemlidir:

1. Stratejik konumu ve Orta Asya enerji kaynakları
2. Göç
3. Uyuşturucu
4. Yer altı hammadde kaynakları
5. Toplumsal yapısı

Modern İpek Yolu (İpek Yolu Kuşağı – 21. Yüzyıl Deniz Yolu Rotası)  https://www.stratejikortak.com/2019/11/bir-kusak-bir-yol-5-baslikta-merak-edilen-modern-ipek-yolu.html

Kuşak-yol projesinde bir kara delik olan; Tacikistan-Afganistan ve Pakistan’ı birbirine bağlayacak demiryolu inşası ile altyapı çalışmaları en az 60 milyar dolar ayıran Çin’in, 2002-2011 yılları arasında Afganistan’ın yeniden yapılandırılması için yaptığı toplam yardım tutarı ise 140 milyon dolar civarındadır.

Taliban’ın hâkimiyeti ve tankların motosikletlilere teslim olduğu bu süreçte ABD’nin Taliban’la anlaşma ihtimali de vardır. Ne de olsa ikisi 20 yıl öncesinin toyları değildir. İngiliz, Rus ve ABD imparatorluğu yenilmiştir. Çin ve Rusya aynı saatlerde ABD için helva dağıtmakta ve Taliban’la görüşmeye hazır olduklarını açıklamıştır. Kısaca, kaybedecek bir dünyası olan ABD ve 20 yıllık kukla yönetimi, 20 yılda haklılığı görülen ve ABD’yi dize getiren, kaybedecek maddi bir şeyi olmayan ve şehitlik için savaşan Taliban, Afgan halkının tarihi sürecine uygun görülmektedir.