MUHTEŞEM İKİLİ (2)

Sabun Ne Kadar Etkili? Neden Sabun Kullanmalıyız?

Ne yazık ki yapılan incelemeler, ortalama bir insanın her 2-5 dakikada en az 1 defa yüzlerine dokunduklarını gösteriyor. Dolayısıyla eğer virüs elinize ulaşacak olursa, yüzünüze ve solunum yollarınıza ulaşması işten bile değil. Peki, dümdüz suyla ellerimizi yıkamayı seçtik diyelim ki. Şanslıysanız, çalışacaktır! Ancak su, kimyasal olarak sadece deri ile virüs arasındaki hidrojen bağları ile rekabete girer. Virüs, oldukça "yapışkan" bir yapıdır ve dolayısıyla su moleküllerine boyun eğmeyebilir. Bu nedenle sadece su yeterli değildir. Çünkü amaç, virüsü tutunduğu yüzeyden söküp atmaktır. Sabunlu su, işte burada devreye girer; çünkü kimyasal yapısı tamamen farklıdır. Sabun içinde amfilifilleradı verilen yağ-benzeri yapılar vardır. Bunlar, yapısal olarak virüsün zırhındaki yağlara çok benzerdir. İşte bu sabun molekülleri, virüsün tutunduğu yüzeyi geçtik, virüsün doğrudan zırhındaki yapılar arasındaki bağlarla rekabete girer! Sabun molekülleri aynı zamanda diğer kovalent olmayan bağlarla da güçlü bir rekabete girer. Hatırlayın, bu bağlar virüsün proteinlerinin, RNA'sının ve yağlarının birbirine tutunabilmesini sağlayan bağlardır. Sabun, virüsün yapıtaşlarını birbirine bağlayan yapıştırıcıyı efektif olarak sökmeye yarar. İşte buna bir de suyu eklediğinizi hayal edin: Harika bir sökücü ve çözücü!

Sabun, aynı zamanda virüsün deriye tutunmasını sağlayan kimyasal bağlarla da rekabete girer. Bunca rekabet etkisi altında kalan virüs, nihayetinde yüzeyden kopar ve dağılır. Virüsten kurtuldunuz, tebrikler!

Neden Ovalamalıyız? Derimiz oldukça girintili çıkıntılı bir yapıya sahip ve bu nedenle sadece sabunlu suyu deri üzerinden akıtmak yeterli olmayabilir. Derinizi iyice ovalamak, her türlü girinti-çıkıntıya sabunlu suyun erişmesini ve buralarda saklanabilen virüslerden kurtulmanızı sağlar.

Alkol-Bazlı Ürünler Neden İşe Yarıyor? “Dezenfektan" veya "anti bakteriyel" ismi altında satılan alkol-bazlı ürünlerin hemen hepsinde yüksek oranda alkol bulunur (genellikle %60-80 arasında). Geri kalanı ise kimi zaman bir miktar izopropanol, çoğu ise su ve birazcık sabundur. Etanol ve diğer alkoller virüsün malzemesiyle hidrojen bağları kurmakla kalmaz; ama aynı zamanda bir çözücü olarak görev alırlar. Alkol, sudan daha lipofiliktir; yani yağlara tutunmaya daha meyillidir. Bu nedenle alkol, virüs içindeki yağlı zırhı çözer ve virüsün diğer supramoleküler etkileşimlerini de bozar. Ancak bunun sağlanabilmesi için yüksek alkol oranına ihtiyacınız vardır; çoğu durumda %60'ın üzerinde bir oran gerekir. Tüm antibakteriyel ürünlerde virüsten kurtulmanıza yardımcı olacak alkol ve bir miktar sabun bulunur; ancak aynı zamanda bakterileri de öldürmeyi sağlayan triklosan gibi ek kimyasallar da vardır. Bu ek kimyasalların virüsler üzerinde hiçbir etkisi yoktur.

Deterjan da Sabun Yerine Geçer mi?

İnsanlar için sabun ve deterjan farklı ürünler gibi gelse de (ve oldukça farklı gözükseler de), kimyasal açıdan bu ikisi birbirine çok benzerdir. Önemli olan, her ikisi içinde de bulunan amfifillerdir (yani bir ucu suyu seven, diğer ucu sudan uzak duran kimyasallar). Deterjan da, sabun da kirleri benzer şekilde söker. Dolayısıyla her ikisi de aynı görevi görecektir. Ancak.İçlerinde sert kimyasallar bulunabilir ve bu da derinizi tahriş edebilir. Mümkün olduğunca sabunu tercih etmek daha mantıklı olacaktır.

Kolonya Virüsleri Öldürmek Konusunda İşe Yarar mı?

Alkol oranı %60'ın üzerinde olduğu sürece (ki kolonyalarda genelde %80 oluyor) evet, öldürür. Ancak kolonya, suyun aksine vücudumuzdan "akarak" gitmez, "buharlaşarak" gider. Dolayısıyla ölü virüs parçaları halen derinizde kalır. Bu nedenle sabunlu su daha tercih edilir bir yöntemdir.

Sonuç: Sonuç olarak, virüsler yağlı birer nano parçacıktır. Yüzeylerde saatler boyu aktif kalabilirler ve bu yüzeylere dokunmanız halinde derinize geçerler. Sonrasında yüzünüze dokunduğunuzda, solunum yollarınıza ulaşırlar ve sizi enfekte etmiş olurlar. Su, bu virüslerden kurtulmak için tek başına etkili bir yöntem değildir. Alkol bazlı ürünler, saf sudan daha iyi çalışır. Ancak hiçbir şey sabun kadar iyi değildir: Sabun sayesinde sadece virüsleri çözmekle kalmazsınız; aynı zamanda sabunlu su sayesinde bu virüsler vücudunuzdan uzaklaştırılmış olur. Alkollü dezenfektanlarda ise genellikle inaktif virüsler vücudunuzda kalmayı sürdürür (eğer dezenfektan sonrasında suyla yıkama yaparsanız bundan kurtulabilirsiniz). Esen kalın… (Kaynak:Yazar: PalliThordanson, uyarlayan: Çağrı mert Bakırcı)