Balkanlarda Türk Mutfağının İzleri

Balkan Mutfağı

Öncelikle Balkanlara ait yemek kültürünü bilmek gerekir. Balkan mutfağı dediğimizde Balkan coğrafyasının genelinde belli bir oranda ortaklıklara sahip bir mutfak kültürüdür. Ülkelerin kendilerine ait özelliklerini barındırırken Akdeniz mutfağından da etkilenmiştir. Ayrıca balkan yemek kültürüne Türk, Yunan, İtalyan, Avusturyalı, Macar ve yerel yemek kültürlerinin karışımıdır da diyebiliriz.

Balkan mutfağı ile ilgili iki farklı görüş ortaya çıkar. Bunlardan biri Balkan bölgesinde yaygın olarak paylaşılan bir yemek kültürü diğeri ise ırk özelliklerini barındıran mutfak. Balkan mutfağı alt mutfak kültürlerini barındırır. Bu mutfak kültüründe Balkan ülkeleri (Bosna Hersek, Kosova, Arnavutluk, Makedonya, Sırbistan, Karadağ), Yunanistan, Bulgaristan, Osmanlı, Türkiye ve Romanya mutfaklarını barındırır. Bütün ülkelerin harmanlandığı bir mutfak kültürü olarak görebiliriz. Zengin bir yemek kültürüne sahip olması bölgenin önemini daha da arttırmıştır. Tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapması da bu zengin kültürün oluşmasında büyük rol oynamıştır.

Türk Mutfağının Balkan Mutfağı ile Etkileşimi

Türk mutfağına baktığımızda balkan mutfakları ile etkileşimini görebiliriz. Bunda Osmanlı’dan kalma bağların devam etmesi ve Balkanlardan Anadolu’ya yapılan göçlerin etkisinin olduğunu söyleyebiliriz. I. Dünya Savaşı sonrası balkanlardan gelen göçlerinde mutfak kültürümüze olumlu yanları olmuştur. Yaklaşık 5 asırdır olan bu etkileşimin belli sonuçları da olmuştur

Bazı ülkeler özelinde yemeklerin benzerliklerine baktığımız zaman bunu net bir şekilde görebileceğiz.

Bosna Hersek tarih boyunca Bizans, Batı Avrupa ve Osmanlı etkisinde kalmıştır. Etkileşim sonucunda mutfakta benzerlikler ve etkileşimler ortaya çıkmıştır. Bosna Hersek mutfağında aynı Türk mutfağında olduğu gibi temel yiyecek unsuru ekmektir. Boşnak böreği, akla gelen ilk yemeklerdendir. Bosna Hersek için en özel ve benzeri olmayan yemeklerden birisi de Cevapidir. “Burek” kelimesi ise kıymalı börek anlamına gelmektedir. Bu ayrıma dikkat etmek gerekir. Boşnaklarda Börek kelime olarak kullanılmaktadır. Peynirli börek – Sirnica, Ispanaklı Börek- Zeljanica, Patatesli Börek – Krompirusa adı ile anılmaktadır. Osmanlı ve Türk mutfağı ile etkileşime girmiş bazı benzer yemekler mevcuttur. Aşağıdaki tablodan bazı benzerlikleri göreceğiz.

Yine etkileşimin fazla olduğu ülkelerden birisi de Yunanistan’dır. Aynı coğrafyayı paylaştığımız bölgede Türk – Yunan mutfağının birbiriyle yaşadığı etkileşimi görebiliriz. Simit, Ayran, Yoğurt ve Baklava gibi birçok yiyecek ortak mutfağı oluşturuyor. Bu benzerlikler ezgilere, kıyafetlere ve mimariye de yansımıştır.

Diğer balkan ülkelerine baktığımızda Arnavutluk’ta Tavë Kosi Elbasani (Elbasan tava), Musaka (Musakka), Sheqepare (Şekerpare), Jufka (Yufka), Trahana (Tarhana), Pasterma (Pastırma) gibi çok yemek vardır. Son olarak Makedonya’da ise Matenica (Kaymak), Meze, Baklava, Şkembe çorba (İşkembe çorbası), Çobanska salata (Çoban Salatası) gibi sayısız yemek vardır. Balkan bölgesinde ortak olan yemeklerden bazıları ise Tarhana Çorbası, İşkembe Çorbası, Pastırma, Kadayıf, Börek gibi yemekler vardır. Bir makale olarak da detaylı şekilde inceleyebileceğimiz Balkan mutfağı bizlere güzel ve zengin bir menü sunmaktadır.