Zaman ve Mekân İçinde İnsan
Dinlerde ve birçok bilimde önemli konu başlıklarından birisi olan ‘zaman’ ve ‘mekân’ kavramı tarihin süzgecinde önemli konulardan birisi olmuştur. Bunu sadece din, bilim ve felsefenin uzmanlık alanı olarak düşünmemiz gerekmektedir. Bu kavram hemen herkesin zihin dünyasında yer bulabilen bir meseledir. Mekân kavramı kolaylıkla tanımlanabilirken zaman kavramı tam olarak tanımlanamamıştır. Mekânın nitelikleri kavranabilirken aynı şey zaman için söylenememiştir. Daha zor ve belirgin olmayan soyut konularda mahir olan teologlar ve düşünürlerin bile zamanı anlatmakta zorlandıklarını ve net bir şekilde ifade edemediklerini görüyoruz. Ünlü teolog Augustinus’tan filozof Aristoteles’e kadar birçok düşünür bu konuda çaresizliklerini itiraf etmişlerdir.
Zaman kavramına dini boyutta baktığımızda ne söylüyor ona bakmak lazım. Kuranı kerim de zaman kavramı çeşitli kelimeler ile hem bir işin ya da ibadetin vaktini veyahut tarihi bir hadiseye atıfta bulunmak amacıyla kronolojik anlamda hem de kozmolojik anlamında kullanılır. Yevm kelimesini incelediğimiz zaman bize 24 saatlik gün anlamını vermesinin yanı sıra kaydı olmaksızın bir zaman diliminden de bahsetmektedir. Göklerin ve yerin yaradılışı ile ilgili ayetlerde de yevm kelimesinden çok uzun süreli kozmolojik evrelerin oluşumundan bahseder. Kuran da geçen “Kıyamet günü, hesap günü, din günü” gibi ifadeler bilinen bir zamandan çok başka bir zamanı kastetmektedir.
Zaman bizim için yaratılmış bir olgudur. Gece ve gündüzün birbirini takip etmesiyle günlerin oluşması ve bunu ayların yılların takip etmesidir. Zaman kavramı bize sonsuzluğu da düşündürmektedir. Net bir tanımını yapamadığımız bir kavramın bizim hayatımız için ne kadar değerli olduğunu hayal edebiliyor muyuz? Zaman için aslında gerekli olan ise bir Mekândır. Yaşadığımız dünya bizim bir Mekânımızdır. Bunu genelden özele doğru sıralayabiliriz. Çağımızda zamanın hızlı ve anlamsız gereksiz şeylerle yok edilmesi aslında bu kavramı tam anlamıyla idrak edemeyişimizdendir. İnsan olarak zaman ve mekân içinde nasıl bir yaşam anlayışı ile yaşadığımız önemlidir.
