Müzeler Günü ve Konya’da Müzecilik

Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM) tarafından dünyada 1977 yılından beri kutlanmakta olan Uluslararası Müzeler Günü, Türkiye'de 1982 yılından itibaren kutlanmaya başlanmıştır. Uluslararası Müze Günü, her yıl 18 Mayıs'ta müzelerin toplumdaki işlevi ve önemi konusunda farkındalık yaratmak amacıyla kutlanmakta olan uluslararası bir gündür.

ICOM, 1951 yılında "Müzeler ve Eğitim" temasını tartışmak üzere uluslararası bir toplantı düzenlemiş; Uluslararası Müze Günü adıyla bir farkındalık günü belirleyip kutlama fikri, bu toplantıda geliştirilen "müzelerin erişilebilirliği" çerçevesinden esinlenerek ortaya atılmıştır. 1977 yılında Moskova'da düzenlenen 11. ICOM Genel Konferansı'nda kabul edilen kararla Uluslararası Müzeler Günü resmîleşmiştir. Türkiye'de 1982 yılından itibaren her yıl 18-24 Mayıs tarihleri arası Uluslararası Müzeler Günü olarak kutlanmaktadır.

Ülkemizde ilk müzeciliğinin temelleri 1846 yılında Tophane-i Amire Müşiri Fethi Ahmet Paşa'nın (1801-1858) İstanbul'da Aya İrini Kilisesi’ni müze yapmasıyla başlamıştır. Fakat tam anlamıyla ülkemizde müzeciliğin kurucusu olarak kabul edilen Osman Hamdi Bey, Osmanlı İmparatorluğu'nun yetiştirdiği en önemli ressam, müzeci ve arkeologdur. Sadrazam İbrahim Ethem Paşa'nın oğlu olan Osman Hamdi Bey Hukuk eğitimi alması için Paris’e gittiği sırada hukuk yerine resim ve de arkeoloji eğitimi almayı tercih etmiştir. Osman Hamdi Bey İstanbul’a döndükten sonra devletin farklı kademelerinde görev yaptıktan sonra 1881’de Müze-i Hümayun Müdürlüğüne atanmıştır. Eserlerin yurtdışına götürülmesini yasaklayan alanında bir devrim sayılabilecek Asar-ı Antika Nizamnamesini (Eski Eserler Kanunu) 1883 yılında hazırlamıştır. Güzel Sanatlar Akademisi (Sanayi-i Nefise Mektep-i Alisi) ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'ni kurmuştur. Mecma-ı Âsâr-ı Atika (Eski Eserler Koleksiyonu), Türkiye'deki ilk müze oluşumudur; günümüzdeki İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nin temelini oluşturur.

Türkiye'de Cumhuriyet döneminde yapılan ilk müze binası Ankara Etnografya Müzesi olup, inşasına 1925 yılında başlanmış ve 1930 yılında ziyarete açılmıştır.

Konya’da müzecilik anlamında ise; Anadolu’da müzecilik alanında ilk müze Konya’da faaliyete geçmiştir. Anadolu’nun ilk Arkeoloji Müzesi olan Konya Âsâr-ı Atîka Müzesi’nin binası bugünkü Karma Ortaokulunun bahçesinde bulunan yapıdır. 1901 yılında faaliyete geçmiştir. Günümüzde beşyol kavşağında bulunan bu yapı restore edilmiştir.

1927 yılında sergilenmek üzere Mevlâna Müzesi'ne taşınan eserler, 1953 yılında buradan İplikçi Camii'ne daha sonra ise 1962 yılında bugünkü Arkeoloji Müzesi binasına nakledilmiştir. İstanbul’daki Müze-i Hümayun’dan sonra onun bir şubesi olarak Anadolu’da ilk müze 1901 yılında Konya’da açılmıştır. Konya’daki eski eserler ile ilgili ilk çalışmaları başlatan dönemin

Konya Valisi Avlonyalı Ferit Paşa tarafından yazışmalar ve müzeye ait ilk kitabe incelendiğinde Konya Asaı Atika Müzesi’nin kuruluş tarihi ortaya çıkmaktadır. Anadolu’da Konya’dan sonra ise Bursa’da 1902 yılında ilk müzecilik çalışmaları başlamıştır.

Günümüzde Türkiye’de Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı 212 adet, özel müze statüsünde ise 289 adet olmak üzere toplam 501 adet müze bulunmaktadır.

Konya’da İstanbul’dan sonra müzecilik bakımından zengin bir şehirdir. Konya merkezde Mevlana Müzesi, Arkeoloji Müzesi, Etnografya Müzesi, Atatürk Evi Müzesi, Karatay Medresesi Çini Eserler Müzesi, İnce Minare Taş Eserler Müzesi, Sırçalı Medrese, Eğitim Tarihi Müzesi, İzzet Koyunoğlu Şehir Müzesi, Konya Belediyesine bağlı İslam Eserleri Müzesi, Çanakkale Şehitleri Müzesi, Panorama Müzesi, Payitaht Müzesi, Selçuklu Belediyesine bağlı Sille Aya Elena Kilisesi Müzesi, Sille Kültür Evi Müzesi, Zaman Müzesi ile taşrada Ereğli Müzesi, Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Batı Cephesi Karargâhı Müzesi, Taş Eserler Müzesi gibi önemli müzeler bulunmaktadır.

18-24 Mayıs Müzeler Günü kapsamında Türkiye’de çeşitli müzelerde etkinlikler de yapılmaktadır. Müzeler günü sebebiyle ücretsiz olan bu hafta da kültürel mirasımızın çocuklarımıza tanıtılması kapsamında etkinliklere katılıp, farklı bir deneyim yaşayabiliriz.