Bugün Kars sınırları içinde bulunan Ani Kalesi’nin fethedilmesi, Hıristiyan dünyası için bir dönüm noktasıdır. Sultan Alp Arslan, Bizans’ın doğudaki en korunaklı kalesini alarak Hıristiyanlar arasında endişeye sebep olmuştu…

Selçukluların Anadolu’ya ilk akınları, 1016- 1021 tarihleri arasındadır. İlk olarak Çağrı Bey, maiyetindeki kalabalık bir kuvvetle Horasan, Rey ve Azerbaycan üzerinden Anadolu’ya keşif seferleri düzenlemiş, Anadolu halkı ilk kez gördükleri Türkler karşısında büyük korkuya kapılmış, bu uzun saçlı ve heybetli adamların süratli atlar üzerinde, ellerindeki yaylarla hedefi vurabilmeleri onları hayli ürkütmüştü. Doğu Anadolu’yu baştan aşağı gezen Çağrı Bey, bu keşiflerle Anadolu’nun yurt tutmak için çok uygun bir yer olduğunu ve orada kendilerine karşı koyabilecek bir kuvvetin olmadığını anlamıştı.

Türkiye-Ermenistan sınırındaki Ani arkeolojik alanı, 2016 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedildi. Kars'ın 44 kilometre doğusunda Ocaklı köyü bitişiğindeki Ani, “İpek Yolu üstündeki 100 bin nüfuslu Krallar Diyarı” olarak da bilinir.

Çağlar boyu farklı kültür ve uygarlıklara beşiklik etmesiyle tarihe geçmiştir. Ani, önemini Arpaçay ve Alacasu vadilerine hakim yüksek bir kayalığa kurulu güvenlikli konumuna borçludur. İpek Yolu’nun Anadolu’daki ilk konaklama merkezi olduğu için, aynı zamanda ünlü bir ticaret merkezidir. Zengin ve kozmopolit bir Ortaçağ kenti olarak bilinen Ani'nin en eski tarihinin M.Ö. 5000 yıllarına uzandığı düşünülür.

Bölgenin öne çıkan yapısı, Şeddadoğullarından Ebul Şüca Manuçehr tarafından 1072 yılında yaptırılan üç nefli camidir. Eserin tavanı zengin Selçuklu motifleriyle süslüdür. Ani’deki bir başka önemli yapı da, yıldırım düşmesi sonucu yarısını kaybetmiş Gagik Aziz Prkicth veya diğer adıyla Keçeli Kilisesidir. Ani’de göze çarpan diğer yapılar arasındaysa Abughamrents (Poladoğlu) Kilisesi, Tigran Honents Kilisesi, Genç Kızlar Kilisesi, Rahibeler Manastırı ve Kaya Kilisesi sayılabilir. Ateşgede Tapınağı da bölgede hüküm süren Sasaniler’e ait olması bakımından fark yaratır.