Bağımlılık söz konusu edildiğinde öncelik, kitleden daha ziyade bireye ait görünmekteyse de çok geçmeden yakın çevre hemen sonrasında da toplumun tamamı olumsuz etkilenmekte yaşam kalitesi süratle normalin altına düşmektedir. Unsurun sigara, alkol, madde, ilişki, para, teknoloji gibi farklı isimlerle anılması durumu değiştirmemektedir.

Bireyin durumu kabullenmesi önemli bir merhale olduğu kadar ekseriyetle atı alan iskeleyi çoktan atlamış, haliyle denize düşmüş olmaktadır. Denize düşenlerin sarıldığı canlının anlamsal olarak hiçbir pragmatik katkısı mümkün değildir. Düşüş aşağı istikametlere doğrudur.

III. bin yıl itibariyle söz konusu unsurlar birbiriyle çapraşık, biri diğerine zemin hazırlamaktadır. Akıllı telefonlar hatalı kullanım sahiplerini sesli ve görüntülü iletişim haricine sürüklemektedir. Artık uyku esnasında odanın uzağında tutulması ne dillendirilmekte, ne de dikkate alınmamaktan rahatsız olunmaktadır. Sosyal medya kavramı da ayrı düşünülmemektedir. Yüz yıkama ile güne başlama yerine telefon ya da tablet ekranı tercih edilmektedir. En ciddi görüşmelerde aile içi sohbetlerde dahi anı yakalayabilme silikleşmekte, elden düşürülmeyen telefondaki paylaşımları izleme, onlara eklemelerde bulunma gayreti şahitliği gelmektedir. Hele şarjın azalması gerginliklere, suratlarda endişelere sebebiyet vermektedir.

Birey doğal ihtiyaçlarını karşılarken, televizyon ya da dijital platform dizilerine telefonun paydaşlığı hususunda dünyanın yaşamak zorunda kaldığı salgın sürecinde bataklığa daha fazla saplanıldığına dair genel kanaatler bulunmaktadır. Sosyo-ekonomik sıkıntıların harekete geçirdiği kültürel çöküntü, stres faktörünü artırmaktadır. Biraz kafasını dağıtmak maksatlı şahıs, her hangi bir unsura yöneldiğinde geçici de olsa bir rahatlama durumuna erişmektedir. Durumu egale etme adına yeniden bu defa daha fazlası bireyin problemini çözmediği gibi mücadele yeteneğini köreltmektedir. Anlamı silikleşmeye başlayan hayat başarısının anahtarı; beceriler zayıflamaya yüz tutmaktadır. O zamana kadar görülmeyen ancak hiç de uzakta seyretmeyen avcılar, platformlarda sahne almaktadır. Daha fazla çok daha fazla hamleleri, yalnız katlamalı kayıpları ortaya çıkarmaktadır.

Her birisine dayalı düşüş farkında olmaksızın yüz yüze iletişimi arkalara atmakta, daha az göz teması, daha az samimi buluşma, yalnızlaşma canlılığını yitirme anlamına gelmektedir. Daha da önemlisi hareket, uyku ve yeme gibi birçok probleme kapı aralamaktadır. Kafasını kaldırabildiğinde yüzleştiği yalnızlığı bitişin değil yok oluş karşısında desteksiz kalışın çerçevesidir. Artık yapayalnız bir insan değil çaresizliğini dahi fark edemeyecek bir zavallıdan başkası değildir.

İfade edildiği gibi kabullenmenin sonrasında özdenetim azmi geliştirilmelidir. Ardından unsura mesafe konulabilmesi da kabullenmenin kazanımını taçlandırmaya başlayacaktır. Zihinden uzaklaştırma, mekandan uzaklaştırmaya sonrasında da bedenden uzaklaştırmaya kapıların açılmasını sağlayacaktır. Sözü edilen oldukça kısa intibaı veren çizgi zorlu merhaleler gerektirmektedir.

Hayat seviyesini düşüren yetenek körelmesi, beynin yeni alanlara yönelmesiyle tersi bir akış meydana getirebilecektir. Okuma, farklı tür filmler, kişisel bakım, köpüren samimi arzular planlı ve programlı hale getirilmesi muvaffak olunmasını kolaylaştıracaktır. Bütün bunları gerçekleştirirken her zaman yardıma, maddi ve manevî desteğe duyulan ihtiyaç karşılanamaya bilmektedir. Bu durumda uzman ve de profesyonel desteğe müracaat da gerekebilmektedir. Özel ya da kamu adına şekillenen destek alt yapısı durmaksızın güncellenmektedir.

Kısaca birey asla yalnız başaramaz, öyle de bırakılamaz, toplum ve yönetim bu farkındalığı terk edemez. Tek bir kişiyi cihan kabul eden Türk kültürü ile İslâm medeniyeti sadece mensuplarının değil beşeriyetin yegane alternatifi konumundadır.