Dövizdeki sert yükseliş pompaya yansıyacak mı? Akaryakıtta son durum

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından ekonomi piyasalarında yaşanan dalgalanmalar ve sert artışın piyasada yeni zam dalgasını da berabere getirmesinden korkuluyor. Dövizde yaşanan artış ve TL’nin değer kaybıyla birlikte başta dolar bazlı ithalatı bulunan ürünler ve hammadde temininde yaşanacak maliyet artışının iç piyasada yeni bir zamlanmayı ve enflasyon artışını tetiklemesi bekleniyor. Gözler ise akaryakıtta. Kamuoyu dolardaki ani yükselişin pompaya olan etkisini merak ediyor. Akaryakıt fiyatları değişecek mi? Dövizdeki artışın tabelalara olan etkisi ne olacak? İşte cevabı…

AKARYAKIT FİYATLARINDA ARTIŞ KAÇINILMAZ

Döviz fiyatlarındaki artış, akaryakıt fiyatlarını doğrudan etkiler çünkü Türkiye’de akaryakıt fiyatları büyük ölçüde dövize (özellikle ABD doları) endekslidir. İşte temel etkiler:

1. Ham Petrol ve Rafineri Maliyetleri: Petrol ithal edildiği için döviz kuru yükseldiğinde, rafinerilere giren ham petrol maliyeti artar. Bu da akaryakıt fiyatlarını yukarı çeker.
2. Vergiler ve ÖTV Sistemi: Akaryakıt fiyatlarında ÖTV ve KDV gibi vergiler önemli bir paya sahiptir. Döviz kuru arttıkça bu vergilerin de TL cinsinden maliyeti yükselir.
3. EPDK ve Otomatik Fiyatlama Mekanizması: Türkiye’de akaryakıt fiyatları serbest piyasada belirlenir ve rafineri çıkış fiyatı döviz kuruna göre hesaplanır. Döviz arttıkça pompa fiyatları da otomatik olarak yükselir.
4. Nakliye ve Dağıtım Maliyetleri: Döviz kuru arttığında, lojistik ve taşıma maliyetleri de yükselir. Bu da akaryakıt fiyatlarını daha fazla yukarı çeker.

Eğer döviz kuru yükselmeye devam ederse, akaryakıt fiyatlarında da artış kaçınılmaz olur. Ancak hükümet bazen eşel mobil sistemi gibi mekanizmalarla vergi oranlarını düşürerek fiyat artışlarını sınırlayabilir.