Konya'da tarımı simgeleyen kaya anıtı! Bereketi temsil ediyor

Konya'nın Halkapınar ilçesinde bulunan ve 2 bin 800 yıl önce Geç Hititler tarafından kaya üzerine kabartma şeklinde işlenen "İvriz Kaya Anıtı", dünyanın ilk tarım anıtı olarak biliniyor. 2017 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklenen anıtta Arami, Asur ve Frig etkileri görülüyor.

BEREKETİ TEMSİL EDİYOR

Kaya Anıtı'nın ise Geç Hitit/Luvi Dönemi kaya kabartması. Buğday başağı ve üzüm salkımlarıyla betimlenmiş fırtına tanrısı Tarhundas. Bolluk ve bereket getiren tanrının karşısında Tuwana Ülkesi Kralı Warpalawas var. (M.Ö. 8. yy, Konya, Ereğli/İvriz.) ifadelerine yer verildi. Arkeoloji tarihi ile ilgili bilgiler yayımlayan Kürşat Serttük ise,"Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu toprakları, arkeolojik açıdan büyük bir zenginliğe sahiptir. Bunlardan biri de Konya Ereğli‘ de bulunan ve Geç Hitit Dönemi‘ e ait meşhur İvriz kaya kabartması’dır. MÖ 8. yüzyıla tarihlenen kaya kabartması özellikle ikonografik temasıyla dikkat çekicidir. Fırtına Tanrısı Tarhundas, buğday başağı ve üzüm salkımlarıyla betimlenirken Tuwana Ülkesi’nin Rahip Kralı Warpalawas ellerini kaldırıp dua etmekte ve getirdiği bolluk ve bereket için Tarhundas’a saygısını sunmaktadır. Luwi dilindeki hiyeroglif yazıda şöyle diyor, Ben hâkim ve kahraman Tuvana Kralı Warpalawas. Sarayda bir prens iken bu asmaları diktim. Tarhunza onlara bolluk ve bereket versin.

Doğal bir kaya üzerine yüksek kabartma tekniği ile işlenmiş olan anıtın figürleri kabartma tekniğinde yapılırken yazıtlarsa yontularak meydana getirilmiştir. Geç Hitit sanatının en önemli yapıtlarından olan İvriz Kaya Kabartması için ısrarla Aramileşmiş“ ifadesini kullansalar da bu görüşe katılmak mümkün değil zira anıt, Geç Hitit Sanatının geleneksel izlerini taşımaktadır. Buğdayın atası kabul edilen ’siyez‘ (emmer) ilk olarak Karacadağ eteklerinde yetiştirilmeye başlanmıştır ki, Hititler bu sayede dünyanın en ileri medeniyetlerinden biri olmuştur. Siyez buğdayına verilen ilk isim, Hititçe bir kelime olan, "zız" ifadesidir. Ayrıca bugün Kars’ta yetiştirilen kavılca buğdayı da tarihin gelişimini etkilemiş bir bitkidir.

13000 yıllık geçmişi ile genetiğini ilk günkü gibi muhafaza etmeyi başaran bu buğday türü Kars ilimizin soğuk iklimine uygun olup üretiminin mutlaka yaygınlaştırılması gerekir. Türkçe’de kavılca, İngilizce’de spelt, İtalyanca’da farro ve Almanca’da da dinkel olarak bilinen bu çok özel buğday, neolitik çağlardan beri Anadolu topraklarında insanoğlunun ilk kullandığı tahıl olma özelliğine sahiptir" şeklinde görüş belirtti.