Mevlâna Müzesinde kadınlara ait mezar taşları ilgi çekiyor

Dr. Naci Bakırcı’nın yapmış olduğu araştırma ve kaleme aldığı yazıya göre Mevlana Müzesi’nin bahçesinde Valideler Mezarlığı da inşa edilmiş. Valideler Mezarlığı, Dergâh mescidini, kuzey bitişindeki bahçede yer alır. Buraya postnişinlerin, dedelerin ve türbedarların anneleri, eşleri, kızları gibi Mevlevi olan kadınlar defnedilmiştir. 30 kadar mezar taşı bulunan mezarlık 1927-1932 yılları arasında Hamuşan Mezarlığı ile birlikte Müze Müdürü Yusuf Akyurt tarafından bahçe yapma düşüncesiyle kaldırılmış, mezarlıkta bulunan mezar taşları ise müze bahçesinde muhafaza edilmiştir.

Müzede bulunan mezar taşları 2007 yılında tasnif edilmiş, kadın mezar taşları planlarda ve haritalarda gösterilmiş olan Valideler Mezarlığında sergilenmeye başlanmıştır. Mezarlıkta Dergâh kütüphanesini kuran Postnişin Hemdem Sait Çelebinin annesi, eşi gibi ünlü kadınların mezar taşları yer almaktadır.

Kadın mezar taşlarının baş ve ayak taşları genellikle gül ve çiçek motifleriyle bezenmiştir. Erkek Mevlevi mezar taşlarında kullanılan sikke motifleri kadın mezar taşlarında kullanılmamıştır. Bazı mezar taşlarında kitabenin üst kısmında kabartma alarak destarsız Mevlevi sikkesi arma gibi kullanılmıştır.

Mezar taşlarına ilişkin bazı örnekler vermek gerekirse;

Fatma Hatun’un baş taşı olan şahide sivri kemerli alınlığa sahiptir. Bu kısma oyulan sivri kemerli köşeli formun üzerine “ya Hû” yazılmıştır.

Aişe Kamerşah Hanım’ın lahit biçimindeki mezar taşının baş ve ayak şahideleri lahdin dar yüzündeki taşların üzerinde bulunmaktadır. Baş taşları iri akantüs yapraklarının oluşturduğu kıvrımlarla taçlandırılmıştır.

Saliha Hanım’ın mezar taşında alınlığa oyulmuş köşeli form üzerinde “el merhume” yazılıdır. Hatice Huri Can Hanım’ın ayak taşı ise baş taşı gibi ince yapraklarla taçlandırılmıştır.