Balıkesir’in sahil şeridinde bulunan Ayvalık, cennet ülkemizin en güzel ilçelerinden biridir. Cunda Adası da Ayvalık’a bağlıdır. Peki Ayvalık tarihi nedir? Her şehrimizin olduğu gibi Ayvalık ilçesininde kendine özgü efsaneleri var mıdır?

Bugünkü Ayvalık’ın kurulması 1430-1440 yıllarına rastlar. Ayvalık o zamanlar limana hakim bir tepe üzerinde kurulu idi. Doğu Roma İmparatorluğu’nu sıkıştıran Osmanlı İmparatorluğu, Alibey Adası’nda bir deniz üssü kurmuştur. Daha sonraları şehre Rumlar yerleşmeye başlamış ve kısa sürede Türk nüfusunu aşmışlardır. Osmanlı kaynaklarında Ayvalık adına ilk kez 1772 yılında yayınlanan bir fermanda rastlanır. Bu fermanın, 1770’de Çeşme önünde Rus donanmasıyla yapılan bir savaştan dönerken Ayvalık’a uğrayan, daha sonra sadrazam olan Cezayirli Hasan Paşa tarafından çıkartıldığı düşünülmektedir. Bölge, 1789’dan itibaren gayrimüslimlerin yaşadığı bir özerk bölge olmuştur. Bu özerklik 1821’deki Yunan ayaklanmasına dek sürmüş, bu ayaklanma sonucunda Ayvalık boşaltılarak 1840’da Karesi Sancağı’na bağlı bir ilçe yapılmıştır.
İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edildiği dönemde Ayvalık’a özel bir önem verilmiştir. Cunda ve Ayvalık 29 Mayıs 1919’da Yunan ordusu tarafından işgal edilmiştir. Askeri İlk Kurtuluş mücadelesi ilçemizde başlamıştır.
24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması’nda belirtilen Türkiye Yunanistan Nüfus Mübadelesi gereğince, Girit, Makedonya ve Midilli Türkleri İlçeye yerleştirilmiştir. Burhaniye’ye bağlı varlık gösteren Ayvalık, 19 Mayıs 1928 tarihinde ilçe olmuştur. 1.Dünya Savaşı’ndaki kahramanlarına karşı büyük bir vefa örneği gösteren Ayvalık kenti ve içerisinde yaşayan halkı, günümüzde sadece sokak ve cadde isimleri ile değil, büyük bir onur ve gururla günlük hayatlarında hatırlamaktadır.

Linçten Kurtulan Münzevi

Tepeyi küllenmiş bir lav birikintisi oluşturmuş. Hikaye o dur ki; 16. yüzyılda burada bir Rum münzevi yaşarmış. Kiliseden kovulması ve insanlardan uzakta sürdürdüğü yaşamı zamanla halkı rahatsız eder olmuş. Panalope yani şeytan lakabı takılmış. Şehirde uzun süren bir kuraklık dönemi baş gösterince herkes bir “günah keçisi” arar olmuş; şeytan varsa günah da vardır diye yaşanan zorluğun sebebinin Panalope olduğuna inanılmış. Birbirini galeyana getiren halk münzeviyi öldürmeye karar vermiş. Yaklaştıklarını gören Panalope ise geldiklerinde onları krallara layık ağırlamak ve canını kurtaracak zamanı kazanmak için muhteşem bir sofra kurmuş. Manzara zaten eşsiz. Kuraklık yüzünden aylarca perişan olan halk, harika bir manzaraya karşı kuş sütü eksik sofrayı görünce öfkesini de tepeye çıkış amacını da unutmuş… Onlar yemeklerin tadını çıkarırken, Panalope gizlice kaçıp kurtulmuş. Ona atıfla tepeye şeytanın sofrası denmiş.

Dev Ayak İzi

Ortada bir mit varsa çaput bağlamak da bozuk para atmak da yazılı olmayan kanunlar gibi… İnsanlar, dileğinin gerçekleşmesine aracı olduğuna inandığı bu sembolleri dünyanın farklı noktalarında tükenmez bir umutla uygulamaktan vazgeçmiyor. Ayvalık’ta, Şeytan Sofrası tepesine çıktığınızda da şeytanın ayak izi olarak adlandırılan yerde bolca madeni para ve çaput göreceksiniz. Öyküsü ise bu kez mitolojik. Zeus’un süt annesi olan ve Kaz Dağları’na da adını veren İda, oğlunu korumak için şeytanı gökyüzünden kovmuş. Üç ayağı olduğuna inanılan şeytan, kaçarken ayaklarından biriyle bu tepeye basarak o dev izi bırakmış. Şeytanın üç ayağından birinin Kaz Dağları’nda, birinin Midilli’de diğerinin de Ayvalık’ta olduğuna inanılır.

Tavşan Kulakları ve Cennet Tepeleri

Eklemek gerek, Şeytan Sofrası’nda günbatımı izlemek Ayvalık’ın en popüler aktiviteleri arasında, o yüzden de etraf kalabalık. Özçekim yapmaya çalışanlar ve telefonlarını taktıkları çubuklar dört bir yanda… Bu manzaranın tadını gerçek anlamda kim çıkarıyor, o kısmı muamma? Eğer aradığınız güzel manzaraya karşı gün batımı keyfi yaşamaksa; tavşan kulağına benzeyen 3 kayanın yer aldığı Tavşan Kulakları Tepesi ya da Cennet Tepesi diğer alternatifleriniz. Manzara yine şahane ama çevre daha sakin.