Engelli bireylerin yaşamlarını kolaylaştırmak ve toplumsal eşitliği desteklemek amacıyla uygulanan sıfır araç alımı ÖTV muafiyeti, 2024 yılında 1.591.255 TL olarak belirlenmişti.

ÖTV muafiyetli araç üst limiti, yeniden değerleme oranı ile 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren son anda bir düzenleme olmaz ise yüzde 43.93' lük bir artışla 2.290.000 TL olacak.

2025 yılı için önerilen yeni düzenleme, şu an itibariyle ihtiyacı karşılıyor gibi duruyor. Ancak, hem araç fiyatlarındaki yükselişi hem de engelli ihtiyaçlarını göz önünde bulundurulduğunda yıl boyunca bu seviyeyi koruyabilecek mi? Bunu zaman gösterecek.

2025 yılı için, mevcut ekonomik veriler ve piyasa gerçekleri ışığında limitin bir müdahale ile 2.500.000 TL olarak belirleneceğini düşünüyorum. Bu artış, 2024 rakamlarına kıyasla, engelli bireylerin daha geniş bir araç yelpazesine ulaşmasını sağlayacaktır.

Bu vesileyle araç fiyat limitinin belirlenmesinde yıllık güncellemeler yerine daha tutarlı kriterlerle piyasa şartlarının altında kalmamasını sağlayacak formüller bulunması gerektiğini düşünüyorum.

Bu yaklaşım, hem piyasa dalgalanmalarına karşı daha dirençli bir sistem oluşturacak, hem de daha yılın yarısına gelmeden ortaya çıkan engelli mağduriyetlerini önleyecektir.

Öte yandan, bir diğer belki de daha önemli problemde, toplumda haklı olarak fazlaca tepki gören, ÖTV muafiyetli araç kullanımında hızla artan suistimaller.

Suistimaller, tepkilerle birlikte gerçek ihtiyaç sahiplerinin hak kaybına uğramasına neden olmakta, en basitinden araç alımındaki bürokrasiyi artırmakta ve asıl fayda sağlaması gereken engelliyi mağdur etmektedir.

En son, 05.12.2024/32742 Sayılı Resmi Gazete ile 2025 yılından itibaren özetle engelli ÖTV muafiyeti ile alınan aracı, en fazla engelli dışında 2 kişinin ruhsata isimleri işlenme kaydıyla kullanabileceği maddesi eklenerek, anlamsız bir tedbir alınmıştır. Bu anlamsızlığı başka bir yazıda aktaralım.

Tahminim odur ki bu düzenlemeleri yapan yetkili kişiler, öncelikleri suistimalleri önlemek olunca, engellilerden görüş almak, ihtiyaçları karşılamak gibi konulara eğilmeye gerek görmüyorlar. Oysa çözüm asıl hak sahiplerinde, çünkü mağduriyet araç satan firmanın, nemalanan 3.şahısların değil engellinin.

ÖTV muafiyetiyle alınan araçların kullanımında merkezi bir takip sisteminin devreye alınması, kötüye kullanımın önlenmesi açısından hayati önem taşımaktadır. Araçların sadece engelli birey ya da aynı hanede yaşayan yakınları tarafından kullanılmasını sağlamak için teknoloji destekli denetim mekanizmaları devreye alınabilir.

Engellilik raporlarının güvenilirliği, sistemin güvenliği açısından bir diğer önemli konudur. Sahte raporlarla yapılan başvurular, yalnızca kamu kaynaklarının israfına değil, aynı zamanda düzenlemenin güvenilirliğinin sorgulanmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, raporların merkezi bir sistemde kaydedilmesi, çapraz kontrollerle doğrulanması ve düzenli denetimlerin yapılması gereklidir. Raporda gerçeğe aykırı bilgi veren sağlık kuruluşları ve bireyler hakkında caydırıcı yaptırımlar uygulanması, suistimalleri önemli ölçüde azaltabilir.

Son olarak, kamuoyunun bu konuda bilinçlendirilmesi, düzenlemenin etkinliğini artıracaktır. Toplumda engelli bireylerin haklarına dair etik bir farkındalık yaratılması, bireylerin ve kurumların düzenlemeyi amacına uygun şekilde kullanmasını sağlayabilir. Otokontrolü geliştirir.

2025 yılı için önerilen bu düzenlemeler, yalnızca bireysel hakların korunmasını değil, toplumsal adaletin güçlendirilmesini ve engelli bireylerin yaşam kalitesinin artırılmasını da hedeflemektedir. Suistimallerin önlenmesi, kamu kaynaklarının etkin kullanımını sağlayacak ve düzenlemenin daha geniş bir fayda sağlamasına olanak tanıyacaktır.

Yapılan gerçekçi ve akli ve amacına uygun düzenlemeler asıl hak sahibini koruyan ve toplumda daha adil bir ortamın oluşmasını mümkün kılacaktır.

Kalın sağlıcakla.