Bu hafta köşemizi, belki biraz lüks gibi görünse de, oldukça hayati bir konuya ayırmak istedik: engelli bireylerin turizm alanındaki karşılaştığı zorluklar ve olanaklar. Zira tatil herkesin hakkı; dinlenmek, keşfetmek ve yeni yerler görmek de öyle. Ancak söz konusu engelli bireyler olduğunda, bu hakka ulaşmak ne yazık ki hâlâ ciddi engellere takılıyor.

Türkiye’de son yıllarda engelli bireylerin yaşam kalitesini artırmaya yönelik bazı adımlar atılsa da, turizm alanında erişilebilirlik hâlâ sınırlı düzeyde. Büyük şehirlerdeki bazı oteller veya zincir tatil köyleri, "engelli dostu" olarak kendilerini tanıtıyorlar; ancak bu yerlerin sayısı parmakla sayılacak kadar az.

Daha da önemlisi, bu tesislerin bir kısmı sadece yüzeysel düzenlemelerle engelli bireyleri misafir etmeye çalışıyor. Oysa gerçek erişilebilirlik, yalnızca rampalardan ya da geniş asansörlerden ibaret değil. Engelli bireylerin tatil sürecinin her aşamasında -ulaşımdan konaklamaya, aktiviteye kadar- bağımsız hareket edebilmesi gerekiyor. Türkiye’de ise özellikle yerel ulaşım konusunda hâlâ ciddi eksikler söz konusu. Metro ve otobüsler bazı bölgelerde erişime uygun hale getirilmiş olsa da, bu yaygın bir uygulama değil. Turistik bölgelerdeki toplu taşıma imkanları ise çoğu zaman engelli bireyleri görmezden geliyor.

Peki, yurt dışında durum nasıl? Özellikle Avrupa ülkeleri ve Kuzey Amerika, engelli bireyler için turizm alanında ciddi mesafeler kat etmiş durumda. Almanya, Hollanda, İsveç gibi ülkelerde turistik tesisler yalnızca engelliler için erişilebilir olmakla kalmıyor, aynı zamanda detaylı bilgilendirme ve rehberlik hizmetleri de sunuluyor. Otel rezervasyonu yaparken, kullanıcılar tesisin erişilebilirlik durumunu tüm detaylarıyla görebiliyor; asansör genişliğinden banyo düzenine kadar.

Ulaşımda ise tablo çok daha olumlu. Örneğin Londra’da bir metroya binmek isteyen engelli bir birey, istasyona girişten trene binmeye kadar her aşamada destek alabiliyor. Bazı ülkelerde engelli yolcular için özel seyahat danışmanları bile bulunuyor. Bu sistemli yaklaşım, engelli bireylerin turizme katılımını lüks olmaktan çıkarıp, herkes gibi onların da bu deneyimi tam anlamıyla yaşayabilmesini sağlıyor.

Türkiye’nin coğrafi güzellikleri, tarihî ve kültürel zenginliği dünya çapında bir turizm potansiyeli sunarken, bu güzelliklerden yalnızca belirli bir kesimin yararlanabilmesi büyük bir eksiklik. Bu durum hem bireysel haklar hem de ülke ekonomisi açısından kayıp. Engelli bireylerin turizme katılımının artırılması, sosyal dahil etme açısından olduğu kadar turizm sektöründe çeşitliliğin artması bakımından da kritik.

Engelsiz turizm, sadece bir sosyal sorumluluk projesi değil; aynı zamanda modernliğin, medeniyetin ve insan odaklı yaklaşımın bir göstergesidir. Umuyoruz ki, kısa zamanda Türkiye de bu konuda daha somut adımlar atar. Çünkü herkes gibi engelli bireylerin de denizi görmeye, yeni yerler keşfetmeye ve keyifli anılar biriktirmeye hakkı var.