Dini İnanç Bakımından Lystra’nın Önemi

Konya’nın Meram ilçesine bağlı Hatunsaray Mahallesi sınırlarında bulunan Lystra antik kenti Hristiyanlığın önemli dini merkezlerinden biridir.

1823-1892 yıllarında yaşamış ünlü Fransız tarihçi Ernest Renan, “Hristiyanlığın Kökenleri 3: Aziz Paul” isimli kitabında Lystra antik kentinden söz etmektedir. Ünlü tarihçi, Hz. İsa’nın havarileri Aziz Paul ve Aziz Barnaba’nın Anadolu’ya yaptıkları dört seyahatte Hristiyanlık inancını yaymaya çalıştıklarından bahsetmektedir. Ayrıca, Hristiyanlığın en önemli ve kutsal sayılan yerleşim yerlerinden, kilise ve anıtlarından birçoğuna ev sahipliği yaptığı, Hristiyanlık tarihi açısından büyük önemli olaylara sahne olduğu bugünkü Türkiye Topraklarında yer alan antik yerleşim merkezlerinden söz etmektedir. Havariler, Aziz Paul ve Aziz Barnaba inançlarını yayma amaçlı yolculuklarının büyük bir kısmını bu yerlere yapmışlardır. Yahudilerin kışkırtmalarıyla paganlar tarafından Iconium/Konya’dan kovulduktan sonra Lystra/Hatunsaray bu elçilerin ziyaret ettikleri yerlerden biri olmuştur. İncil’de de ismi geçmektedir. Lystra’nın erken Hristiyanlık döneminde büyük bir öneme sahip olduğu görülmektedir. Anadolu, kendilerine çok baskının yapıldığı Kudüs ve Roma’dan kaçarak dinlerini yaydıkları bir yer olmuştur. Renan’a göre Aziz Paul’un yaptığı bu yolculuklar sayesinde Kudüs’te yapılan baskılarla yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan Hristiyanlığın ilk kilise toplulukları halinde ortaya çıktığı ve tüm dünyaya yayıldığı yer, bugünkü Anadolu topraklarıdır.

Aziz Paul, Hristiyanlık dünyasında çok bilinen dini bir kişiliktir. Aziz Paul’un doğum yeri olan ve aynı zamanda yaptığı tüm yolculuklarda uğradığı, ilk Hristiyanlık topluluklarını oluşturduğu yerleşimlerin büyük bölümü Anadolu sınırları içerisinde bulunmaktadır. Hıristiyanlığın Kudüs’ten Anadolu’ya buradan da Avrupa’nın içlerine yayılmasında etkili olmuştur. Hz. İsa’nın öğretilerini Roma’nın tepkisine rağmen gece gündüz demeden korkusuzca yaymıştır.

Aziz Paul, önceleri Hristiyan yanlısı olmayan hatta İncil’de ilk başlarda Hristiyanlara korku salan, onları tehdit eden ve cezalandıran biri olarak tasvir edilir. Ancak Hz. İsa’nın kendisine görünmesinin ardından bir mucize gerçekleşerek gözleri kör olur. Hz. İsa’nın adını diğer uluslara duyurmak için seçildiği kendisine bildirildikten sonra gözleri açılmış, vaftiz olarak Hristiyan olmuştur. Bu mucizeden sonra Hristiyanlığın en büyük savunucularından olan ve zorluklarla dolu uzun yolculuklarla Hz. İsa’nın öğretilerini yaymayı başaran Aziz Paul başta Anadolu olmak üzere tüm Akdeniz çevresinde ilk Hristiyan topluluklarını oluşturmayı başarmıştır. Hz. İsa’nın 12 havarisinden olmamasına rağmen Küçük Asya (Anadolu) havarisi olarak adlandırılmasının nedeni de Hıristiyanlık yolunda verdiği bu hizmetlerdir. Aziz Paul, Birinci yolculuğunu MS. 46-48 yılları arasında yapmıştır. Antiokheia (Antakya)’dan yolculuğuna başlamıştır. Renan, Aziz Paul’ün birinci yolculuğunda Lystra’ya gelmiş ve yaşadıklarını İncil’de anlatılanlara uygun olarak dile getirmiştir. Renan, Küçük Asya’da ilk önce Lystra’nın Hristiyanlaştırıldığını belirtmektedir. Burada meydana gelen mucizevi bir olaydan söz eder: “Burada eşsiz bir olay vuku buldu. Azizlerin bu şehirde bulundukları ilk günlerde Aziz Paul doğuştan topal olan bir adamı mucize ile yürütmeyi başardığı söylentisi yayıldı. Bu azizlerin fani insanlar arasında gezinmeye gelen insan biçimine girmiş iki tanrı olduğuna inandılar.”

Aziz Paul ikinci yolculuğunu MS. 49-52 yıllarında yapmıştır. Üçüncü yolculuğunu MS. 53-57 yıllarında yapmıştır. Dördüncü yolculuğunda ise Lystra’ya uğramadığı bilinmektedir. Son yolculuğunda Aziz Paul Kudüs’te, Roma askerleri tarafından tutuklanır ve yargılanır. Yargılama için Roma’ya getirilir ve orada hapse atılır. Daha sonra da MS. 64 yılında idam edildiği bilinmektedir.

Farklı din ve kültürlerin sentez halinde yaşadığı topraklarımız üzerindeki tüm kültürel zenginliklerimize sahip çıkmak temennisiyle.