Ömer KULEKAYA

Ömer KULEKAYA

1000 yıl önce Tablet

1000 yıl önce Tablet

Günümüzde bu çok bilinmeyen şey aslında savaşlara yön veren sefere çıkılıp çıkılmayacağına karar verdiren dönemin GPRS'i olup, sefere çıkmadan önce ve göç etmeden önce gidilecek bölgenin iklim koşullarını, hava durumunu bilmek ile alakâlı müslümanların icat ettiği astronomi ölçümlerinde kullanılmış tarihi bir ölçüm cihazıdır. Kullanım alanları arasında Güneş, Ay, gezegen ve yıldızın konumlarını belirlemek yer alır. Ayrıca yerel saat ve İslam dininde namaz vakitleri usturlap sayesinde hesaplanıyordu. Bazı matematik problemlerinin çözümlenmesinde de usturlap kulanılırdı.

9. yüzyılda Harran'daki büyük üniversitede Abbasi halifelerinin ilim ve kültür verdikleri önem neticesinde usturlap hakkında çeşitli eserlerin yazıldığı bilinmektedir. Bu konuda yazılan en eski  kitap, 829-830 senesinde Bağdat'ta ve 833 senesinde Şam'da çalışan Ali bin İsa'ya aittir. Başka bir rivayete göre de usturlabı ilk keşfeden ve bu konuda ilk kitap yazan kimse Abbasi devri astronomi alimlerinden İbrahim el-Fezari'dir. İslam dünyasında ilk kullanan da kendisidir. Bu konu hakkında kitap yazan diğer alimler Biruni, Nasirüddin Tusi ve Habeşül Hasib'dir.

Biruni gibi alimler yıldızların yerini bir çark ile belirleyen mekanik usturlaplar da geliştirmişlerdir. Bunlar Şamin ve Ez-Zerkali tarafından geliştirilmiş ve mekanik saatin temeli ortaya çıkmıştır. 12. yüzyılda Şerafeddin el-Tusî usturlaba yeni bir şekil vererek baston şeklinde bir usturlap geliştirmiştir. 1365'te Fransa'da doğan Jean Fusoris da Avrupa kıtasındaki ilk usturlabı yapmıştır. Bunun sebebide 1120 ve 1270’li yıllar arasında Haçlı seferleridir.

Alman kralı, Haçlı seferine çıkmadan önce Selçuklu devleti devlet binalarında usturlab aramalarını, çalmalarını emir vermiştir. Her müslüman icadı Haçlı seferleri sayesinde Batı’ya gitmiştir.

Moğolların yağma ve talan kültürü yüzünden de dünya 1000 yıl geriye gitmiştir. Müslümanların en büyük icatları merkez olarak Bağdat olmuştur. Türkler de bu geleneği bozmamıştır. Selçuklunun fetret döneminde Moğol imparatoru Hülagü Han, Bağdat kuşatmasının haftalarca aylarca sürmesi yüzünden, Bağdat'ı aldığında bütün sinirini ve hırsını tarihte görülmemiş yağma ve katliam yaparak çıkartmıştı. Bağdat kütüphanesi ve müslümanların bir çok kayıtları, uzay ve bilim alanındaki tüm gelişmeler yakıld, talan edildi.

Haçlılar bu durumu bildiği için, Anadolu’ya her sefere çıktıklarında usturlab çalınması veya Müslümanların yenilik olarak ne yaptığını bilmek ve ele geçirilmesi için plan yaparlardı. Bu iş için özel görevlendirilmiş bir kişi Sivas’tan usturlab çalıp Bizans kralına getirmişti, ama bilmedikleri bir şey vardı, Müslümanların yaptığı usturlab yapıldığı bölgeye göre ayarlıydı ve başka bir bölgeye götürüldüğünde doğru veri vermiyordu. Usturlab'ta bu özelliğin olmasının fikir babası Alim Muhiddin İbnül Arabi'dir.

1000 yıl önce Tablet

17. yüzyıla kadar Avrupa'da yoğun olarak kullanılan usturlap, 18. yüzyıldan sonra yavaş yavaş önemini kaybetmiş, Doğu ülkelerindeyse kullanımı 20. yüzyıla kadar sürmüştür. Günümüzde müslüman toplumlar teknoloji alanında geri olması beceriksiz olduğundan değil, Arge konusunda geri kalmasındandır.

Dünyanın en gelişmiş savaş aletlerini Emeviler ve Selahaddin Eyyubi, Konstantinie fethi için geliştirmiş ve yapmıştır ama zamanla bunlara sahip çıkılmayınca Bizanslılar tarafından çalınmıştır.   Müslüman icatları müslümanlara karşı en büyük silah olmuştur. İslam dünyasının her icadı Müslümanlara Haçlı seferleri olarak geri dönmüştür. Her Haçlı seferi, Müslümanları 100 yıl geriye götürmüştür. Dünya bilim dünyası, yüzyıllar boyu dirense de 8 yıl önce dünyanın ilk tabletini Müslümanların yaptığını kabul etmek zorunda kalmışlardır. 2000 işlem yapabilen usturlab, dünyanın ilk tabletidir.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Ömer KULEKAYA Arşivi