Selçuklu yıldızı, esasında Karahanlılara kadar uzanan ancak daha çok Selçuklu Devleti tarafından kullanılan ve iki karenin aynı merkez etrafına eşit uzaklıkta yerleştirilmesi sonucu elde edilen sekiz köşeli sembolik bir amblemdir. Selçuklu yıldızı günümüzde de Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Bu yıldız, Selçuklu Devleti'nin mimarisinde, sanatında ve hatta para biriminde sık sık kullanılmıştır.

Sekiz köşeli Selçuklu Yıldızı, altın oran olarak bilinen matematiksel bir prensibe dayanmaktadır ve Selçuklu Devleti'nin matematik, geometri ve simetriye verdiği önemi yansıtmaktadır. Selçuklu mimarisinde özellikle kubbe, mihrap ve portal gibi unsurlarda yaygın olarak kullanılmıştır.

Selçuklu yıldızı ayrıca Selçuklu el sanatında da sık sık kullanılmıştır. Selçuklu dönemi minyatürleri ve el yazmalarında da sıklıkla bu sembol yer almaktadır. Ayrıca Selçuklu sikkelerinde de yıldız motifi kullanılmıştır.

Selçuklu yıldızı, Türklerin tarihi, kültürel ve sanatsal mirasının bir parçasıdır ve Türklerin geçmişlerine bağlılıklarını ifade etmek için kullanılmaktadır.

Selçuklu yıldızı, Türklerin tarihi, kültürel ve sanatsal mirasının bir parçasıdır ve Türklerin geçmişlerine bağlılıklarını ifade etmek için kullanılmaktadır.

SELÇUKLU YILDIZI VE MOTİFLERİNİN ANLAMI

Selçuklu yıldızı, her şeyden evvel gücün, iktidarın ve bilime verilen kıymetin sembolüdür. Araştırmalara göre sekiz köşeli yıldız ve benzeri geometrik desenler İslam öncesi kültürlerde görülse de İslam sonrası devlet sembol ve mimarilerinde daha sık görülmeye başlanmıştır. Buna benzer geometrik motiflerin anlamları genelde İslam inanç ve felsefesine göre yorumlanmıştır. İslam inancında sekiz cennet kapısı olduğu söylenmektedir. Selçuklu yıldızının sekiz köşeli olması da cennet kapılarına işaret etmektedir.

Ayrıca Selçuklu Yıldızındaki sekiz köşenin her birinin de farklı bir anlam taşıdığı söylenir. Buna göre Selçuklu motifinin köşeleri merhamet, şefkat, sabır, doğruluk, sır tutma, sadakat, cömertlik ve şükretmeyi temsil eder.

SELÇUKLU YILDIZI MOTİFİNİN KULLANILDIĞI ESERLER NELERDİR?

Selçuklu mimarisi Türk ve dünya kültürüne sayısız miras ve eser bırakmıştır. Selçuklular eğitim, bilim ve sanata çok kıymet vermiş, birçok mimari eseri de kültürümüze katmıştır. Bu eserlerde ise sıklıkla geometrik şekiller kullanılmıştır. Günümüzde de inşa edilen bazı yapılarda selçuklu mimarisinden esinlenildiği gözlemlenmektedir. Selçuklu yıldız motifi, birçok eserin mimarisinde karşımıza çıkmaktadır. Sivas Divriği Ulu Cami, Konya Kubadabad Sarayı ve birçok mimari eserin yanı sıra Azerbaycan ve Türkmenistan devlet armalarında, Türk Emniyet Teşkilatı armasında ve birçok alanda sekiz köşeli Selçuklu Yıldızı ve çift başlı selçuklu kartalı figürleri kullanılmıştır.

SEKİZ KÖŞELİ SELÇUKLU YILDIZI:

Dürüstlük, Şükür, Cömertlik, Sabır, Sır Tutmak, Şefkat, Sadakat ve Merhamet.

Bazı rakamlar vardır günlük hayatımızda çok kullanırız; 7, 8, 12, 40 gibi. Geçmişten günümüze inançların, kültürlerin birbiriyle etkileşim sonucu nesilden nesile, bir inançtan farklı bir inanca ya da bir milletten farklı bir millete geçmiş bu sembolik rakamlar. 8 rakamı ise günümüzde bizim daha çok Selçuklu Yıldızı dediğimiz de aklımıza gelen bir sembol. Hepimizin bildiği klasik bir tabirle Malazgirt Savaşı ile Anadolu’nun kapılarını Türklere açan Selçuklular, Anadolu’ya Türklerin girişini daha da hızlandırmanın yanı sıra bıraktığı eserlerle bir anlamda Anadolu’nun Türk yurdu olmasını sağladı.

Fakat bir bölgenin tam anlamıyla bir milletin izini taşıması sadece topraklara yerleşmekle olmaz, o bölgede insanların kültürünün sanatının da kalıcı olması gerekir ki, o topraklar yurt olabilsin. Selçuklular da Anadolu’da inşa ettikleri anıt niteliğindeki eserlerle Anadolu’nun Türkleşmesi için çok sağlam ve başarılı bir temel attılar. Özellikle mimari, kültür ve sanat alanlarında bırakılan bu eserler Anadolu’nun Türk Tarihi açısından temelini atmışlardır.

Selçukluların inşa ettiği medrese, cami, türbe, kervansaray gibi birçok yapıda özellikle taş malzemeyi kullanmayı tercih ettiler ve bunların üzerine de geometrik motifler işlediler. Bunlarda kazayağı gibi eski Türklerin yaşamını yansıtan Şamanizm kökenli birçok süslemenin yanı sıra hepimizin İsrail bayrağındaki altı köşeli yıldız yani Davud Yıldızı ya da Süleyman Mührü ile karıştırdığımız sekiz köşeli iç içe geçmiş iki kareden oluşan Selçuklu Yıldızı çok önemli bir yere sahiptir. Anadolu’da biz bunu Selçuklu Yıldızı olarak bilirken, Orta Asya’da Türkistan Yıldızı olarak bilinir. İslamiyet’te ise 8 cennetin olduğu ve 8 köşeli yıldızın da 8 cennet kapısını simgelediği söylenir. Anadolu Selçuklu Devleti’nin en önemli şehirlerinden olan Konya, Sivas, Kayseri, Erzurum, Antalya başta olmak üzere Anadolu’nun her yerinde bu sembolün olduğu yapılara rastlamak mümkündür. Darüşşifalardan tutun da camilerde, medreselerde, taç kapılarda hatta şadırvanlarda bile 8 köşeli yıldız mutlaka kullanılmıştır.

İç içe geçen iki kareden oluşan Selçuklu yıldızının her bir ucu bir erdemi simgeler. Bunlar sırasıyla; Merhamet, Şefkat, Sabretmek, Doğruluk, Sır Tutmak, Sadakat, Cömertlik ve Rabbine Şükretmektir.

Her milletin kültüründe belirli dönemlerinin simgesi olan semboller vardır. Selçuklu Yıldızı da XI. ve XIII. yüzyıllar arasında Anadolu’da hüküm süren Anadolu Selçuklularının bize bıraktığı en önemli miraslardan biridir. Osmanlı da bunu inşa ettiği yapılarda sürdürür.

Bazı süslemelerde 8 köşeli yıldız olarak karşımıza çıkarken, Osmanlı dönemi türbelerine baktığımızda sadece Osman Gazi ve I. Mehmet (Çelebi)’in türbelerinin - yani birinci ve ikinci kurucu olarak nitelendirebileceğimiz padişahların – sekizgen olduğunu görüyoruz.

30 FARKLI SEMBOL İÇEREN OSMANLI ARMASININ ANLAMI

Bu Selçuklu yıldızının kültürel anlamda ne kadar kıymetli ve süreklilik arz eden bir sembol olduğunun en önemli göstergelerinden biridir. Tabii şunu da belirtmek lazım Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kabrinin etrafında bulunan mermer de sekizgendir.

Günümüzde Türk Dünyası’nın en önemli sembollerinden birisi diyebileceğimiz bu yıldızı Türmenistan Devlet Armasında ve Bayrağında, Azerbaycan Devlet Armasında ve Bayrağında, T.C. Emniyet Genel Müdürlüğü armasında ve daha birçok yerde görebiliyoruz. Selçuklu yıldızı demek Türk demektir.

Evet, günlük hayatımızda semboller her an, her yerde karşımıza çıkarken, biraz daha farkındalıkla yaklaşmak lazım diye düşünüyorum sembollere. Baktığımızda anlamlandırabilmek lazım, verdiği bir mesaj varsa bunu almak lazım. Selçuklu 8 Köşeli Yıldızının yüklendiği her bir anlamı idrak edebilmek umuduyla..