“Yine bir Gülnihal aldı bu gönlümü, simten gonca fem bî-bedel ol güzel…”

Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi, Türk müziğinin en değerli alimlerinden biridir. Klasik Türk müziği repertuvarına kazandırdığı özel eserlerden biri de bu unutulmaz bestedir. 19. yüzyıl Osmanlı döneminde yaşamış olan Dede Efendi, günümüze öyle eşsiz eserler bırakmıştır ki, bu eserleriyle Türk müziği tarihinin önemli isimlerinden biri olmuştur.

“Yine bir Gülnihal…’’ hemen hemen herkesin mırıldandığı bu eserin hikayesi, yıllar öncesine Osmanlı Dönemine dayanmaktadır.

Osmanlı’da müziğe, sanata ve ilme büyük değer verilirdi. Müzik alimleri, ustalıklarını ortaya koyarak değerli makamlar, besteler yaratırdı ve bu eserlerini padişahlara takdim ederlerdi.
Dede Efendi de bu gelenek dahilinde, müzik bilgisini ve sanatını birçok eserde sergileyen önemli bir bestekârdı.

Ancak zamanla, Osmanlı İmparatorluğu’nda Batı etkileri görülmüş ve bu etkiler müziğe de yansımaya başlamıştı. Dönemin sultanı Abdülmecid, Batı müziğine duyduğu ilgi nedeniyle Dede Efendi'den batı müziğine yakın bir eser bestelemesini istemişti.

“Yine bir Gülnihal” adlı bu zarif eser de Sultan Abdülmecid’in isteği üzerine, Dede Efendi’nin usta ellerinden bir gecede ortaya çıkmıştı. Dede Efendi’nin birçok türde yazdığı yapıtların yanında bu eser, daha sade yapıda bestelenmiştir.

Belki de bu yüzdendir ki eser, halk arasında daha kolay benimsenmiş ve hafızalarda yer edinmiştir. Batı ve Türk müziğinin buluştuğu bu eserin bir diğer özelliği de Klasik Türk Müziğine ait ilk vals formunda yazılmış olmasıdır.

Kimi kaynaklarda, Dede Efendi’nin bu eseri sarayda bir cariyeye duyduğu aşka hitaben yazdığı da söylenir.

Sebebi ne olursa olsun, böylesine güçlü bir eserin yüzyıllar sonra hâlâ dillerde dolaşması, Dede Efendi’nin sanatındaki ölümsüzlüğün en açık göstergesidir.

Bir eseri dinlerken, yüzyıllar öncesinden kalma bir kalbin çarpıntısını hâlâ hissedebilmek…
Ne büyük bir yetenek!

Günümüzde de keşke duygular bu denli zarif ve naif biçimde ifade edilebilse...