Ve tez’umu enneke cirmun sağîr,

Ve fîke’ntava’l-âlemu’l-ekber. Hz.Ali

“Ey İnsan, kendini küçük bir şey olarak zannedersin ancak sende dürülüp, katlanmış halde bütün âlem bulunur.”

Kendi zatından haberdar olmak, kendini anlama arzusu insana özgü bir durumdur. Başıboş bırakılmış bir hayat yaşamayacağımıza göre, hayat içerisindeki yaşanan değişimler karşısında bir su misali bulanmadan, donmadan kalabilmenin sırlarından biri de insan olarak iradeli bir varlık olmamızda gizlidir. İrade sahibi bir varlık olarak bulanmadan, donmadan ahlaki sınırlar içinde yol almak içinde her zaman bir rehbere ve hayat bulacak bir rehberliğe ihtiyaç duyulur.

İnsanın yaşam serüveninde yalnızca öğrenciliği süresince değil yaşamın her alanında ona destek olabilecek yeterlilikleri kazandırmak adına rehberlik çalışmalarına duyulan ihtiyaç geçmişte her dönem de olduğu gibi, ilerleyen süreçlerde de devam edecektir. Yapılan tüm rehberlik çalışmaları bütünleyici kapsamlı bir rehberlik anlayışıyla yürütülmelidir.

Özellikle son yaşadığımız deprem felaketiyle birlikte insanımızın, özellikle çocukların fiziksel, sosyal veya psikolojik olarak zorlandığı afet dönemleri ve benzeri zamanlarda başta veliler ve öğretmenler, çocukların ihtiyaçlarını fark etmek, gerekli tedbirleri almak, etkin yönlendirmeleri zamanında yapmak noktasında kritik roller üstlendiklerinin bilincinde olmalıdırlar. Bu kapsamda sadece fiziksel değil, psikolojik ihtiyaçlar içinde yapılacak rehberlik çalışmalarının toplum sağlığı açısından önemi oldukça büyüktür.

Modern Rehberlik Çalışmaları incelendiğinde karşımıza çıkan bazı konu başlıkları şunlar olacaktır.

-Rehberlik bireyi anlamaya çalışır.

-Rehberlik nasihatçilik değildir.

-Çocuklar bizim heveslerimize konu olmak için dünyaya gelmemişlerdir.

-Çocuklar büyüdükçe onu bekleyen vazifelere intibak etme ihtiyacı artacaktır.

-Mücadele etmek veya yok olmak.

-Çocuğun karşı cinsi tanıma ihtiyacı vardır.

-Çocuğun serbest karar verme ihtiyacı vardır.

-Çocuğun eşit muamele görme ihtiyacı vardır.

-Çocuk mesut olmayı öğrenmek isteyen saygıdeğer bir varlıktır.

Çocukları Yetiştirirken Dikkat Edilecek Adımlar

1-Sevgi 2-Tolerans 3-Otorite 4-Sabır 5-İnanma

Bireyin Akıl ve Ruh Sağlığını Oluşturan Melekeler

Zeka: Evvelce elde edilen tecrübelerin ve bilgilerin ışığında bu günkü hayat şartlarına intibak etme kabiliyetidir.

Muhakeme: Şahsın etrafında veya kendisinde cereyan eden hadiseleri aklı selimin süzgecinden geçirerek onlardan doğru neticeler çıkarabilme melekesidir.

Hafıza: Öğrenilen bilgileri hatırda tutabilme olgusudur.

Dikkat: Şahsın etrafında ve kendisinde olan hadise ve değişikliklerin farkına varması ve istediği takdirde bir işe kendisini konsantre edebilme kabiliyetidir.

Orientasyon: Şahsın kendisi veya etrafı hakkında bilgi sahibi olmasıdır.

İdrak: Şahsın his uzuvlarına çarpan sitimulusların (uyarıcıların) doğru olarak duyulması keşfiyetidir.

Teessür: Hadiselerden dolayı elem ve haz duymaktır.

İrade: Arzu edildiği takdirde bir hareket yapılması veya yapılmamasıdır.

Kaynak: Dinçmen, K.Psikiyatri el kitabı, Gür Matb.İstanbul 1970

“İnsanlar başıboş bırakılacaklarını mı sanıyorlar!” (Kurân-ı Kerim, 9: 16)

Her ne kadar, bugünkü anlamda rehberliğin kurucusu Amerikalı eğitimci Parsons kabul edilmiş olsa da bir meslek ve psikolojik yardım sunumu olarak rehberliğin geçmişi peygamberler tarihi kadar eskidir.

Çağdaş rehberlik ilkeleri incelendiğinde yapılan uygulamaların, peygamberlerimizin ve onların takipçilerinin ortaya koyduğu kadim değerler ile insanların zaman içinde kazanmış oldukları bilgi ve edindikleri tecrübelerin birer yansıması olarak kabul edilebilir. İnsan başıboş bırakılmayacaksa haliyle bir rehbere de ihtiyaç duyacaktır.

İnsana değer verme, toplum ve bireyin çıkarını dengeleme, bireyin seçim yaparak sorumluluk yüklenmesini sağlama, insanların bireysel farklarına saygı duyma ve onların bütün yönlerden kendilerini geliştirmesine ve gerçekleştirmesine yardım etme gibi unsurlar hem peygamberlerin hem de çağdaş rehberlikçilerin değindikleri ortak konulardır.

En büyük rehberimizden bazı uygulama örnekleri şunlardır:

1-Sürekli yöneten değil, gözeten biri olması

2-İyiliği emretme kötülükten sakındırması

3-Koruyucu rehberlik uygulamalarında ana baya vazifelerini hatırlatması

4-Affedici olma, şefkat ve merhametli davranması

5-Çocukların fiziksel ve ruhsal yönden sevgiyi hissetmelerini sağlaması

6-Çocuklara asil insan muamelesi yapması toplumda kendilerini değerli hissettirmesi

7-Bireyselliğe ve kişinin özel durumlarına uygun çözüm önerileri ve cevaplar sunması

8-Sağlıklı bir iletişim diline önem vermesi

9-Birey ve toplum dengesini gözeterek kişinin özgürlüğüne ve seçme alanında serbest bırakması

10-Örnek rol model olma, hayatın içinde canlı örnekler sunması

11-Güvene dayalı iletişim sağlama ve güvenilir olması

12-Plan ve program dahilinde çalışmalarını sürdürme, takip etme, izlemesi

13-Bireysel veya toplu halde psikolojik danışma hizmeti sunması

14-Güçlü yönleri öne çıkarma, açık ve net olma, anlaşılır ifadeler kullanma, empatiyi kullanma

15-Kendini değersiz hissedenlere psikolojik destek sunma

16-Kolay olanı tercih etme ve tavsiye etme

17-Kutsallık ve ulaşılmazlık zırhına girmeme, açık iletişim, insanların sorularını çekinmeden sorulabilmesi

18-Güler yüzlü tatlı dilli olma, kişiyi utandırmaktan kaçınması

19-Kişileri değil, olumsuz davranışları eleştiri konusu yapması

20-İnsanları olumsuz davranışlarından dolayı toplum içinde rencide etmemesi.

21-insanın değerine değer, anlamına anlam katan bir lider olması vd.

Son söz:

“Rüzgârın hangi yönden estiğinden çok, yelkenlerimizi nasıl tuttuğumuza bakalım…”