Her eylem bir hükmün sonucudur. Her hüküm ise bir akıl yürütmenin. Her akıl yürütme tarzı koordinatlarını kavramlardan alır…

Çinliler, Plansız programsız hareket eden insanları, haritasız define arayanlara benzetirler.

Gittiği istikameti iyi tespit edemeyenlerin, bindiği dalı iyi tartamayanların, muhataplarının kim ve ne olduğunu bilmeyenlerin, eninde sonunda istenmeyen durumlarla karşılaşmaları kaçınılmaz olacaktır.

Kurumların stratejik planlamalar yapması ve bunları 4 yılda bir yenilemeleri istenmektedir.

EFLATUN’un Devlet Felsefesi Akışı:

İyi-Doğru-Bilgili-Güçlü-Erdemli-Sağduyulu bireyler güçlü toplumları,

İyi-Doğru-Bilgili-Güçlü-erdemli-sağduyulu toplumlarda kaosun, şiddetin, terörün olmadığı, güçlü kuvvetli yaşanır kurum ve devletleri oluşturur.

Güçlü kurumların özelliklerinden birisi de sahip oldukları ve hayata geçirdikleri, gerçekçi ütopik olmayan uygulamaya geçirdikleri stratejik planlarıdır.

Stratejik planı yaparken önemli olan uzaktakileri yakından, yakındakileri uzaktan görmektir. Yakınken uzak, uzakken yakın olmaktır.

İyi bir stratejik plan yapmadan önce gelişime açık olmak ve her türlü sorunların çözümünde aktif rol alabilecek çalışanlara sahip olmak çok önemlidir. Aşağıda sunulan kısa bir formül akılda kalıcı olacaktır.

5 T FORMÜLÜ

1-Karşı karşıya bulunduğumuz alanı, meseleleri ve problemleri TESPİT etmeliyiz.

2-Bir problem varsa, bunun arkasındaki esas sebebi TEŞHİS etmeliyiz. Hastalık doğru teşhis edilmezse, ona doğru TEDAVİ uygulanamaz.

3-Teşhisten sonra TEDAVİYE geçilmesi gerekir.

4-TAKİP. Bir doktor hastasını tedavi eder ama takip etmezse hastalık yeniden nüksedebilir.

5-Takip işi bittikten sonra TEKMİL vereceğiz…

Bu yazımızda, eğitim Kurumlarının geleceğe yönelik yapacakları stratejik planlama çalışmaları için, fikir oluşturması adına daha önceden yayınlanan MEB Stratejik Plan Makalelerinden bazı bölümler sizlerle paylaşılacaktır.

Latincede Strateji ‘’Stratum” yol, çizgi, anlamına gelmektedir. Sözlük anlamında ise, Bir amaca varmak için eylem birliği sağlama ve düzenleme sanatı olarak ifade edilir.

Planlama, önceden belirlenmiş amaçları gerçekleştirmek için, izlenmesi gereken yol haritasıdır.(Başaran 2000) Planlama stratejiyi de içine alan geniş bir kavramdır.

Stratejik planlama ise; bir örgütün üyelerinin, örgütün geleceğini tahmin ettikleri ve o tahmine ulaşmak için, gerekli işlemleri tasarladıkları bir süreçtir.(Ensari-1999-145)

Strateji kelimesi Türkçede sürme, gönderme, götürme, gütme anlamında kullanılmaktadır.(Ana Britanica; 1970:71) Strateji uzun süreli gerçekleştirilmek istenen amaçlarla ilgili bir kavramdır.

-Bir plandan yoksunsan, başkasının planının bir parçası olursun.(Amerika)

-Amaçlara bir türlü ulaşamayışımız, metotsuzluğumuzdan kaynaklanmaktadır.

-Okul için oluşturulan stratejik planın ayırt edici 4 özelliği vardır, Bunlar:

1-Uzun Dönemli Olması

2-Bütünleştirilmiş bir anlayışla okulun geleceğinin tasarlanması.

3-Okulun dışındaki dünyanın gelecekteki eğilimlerinin dikkate alınması.

4-Okulun var olan ve gelecekte olabilecek kaynaklarının dikkate alınması.

Stratejik planlama bir kuruluşun aşağıdaki 4 temel soruyu cevaplandırmasına yardımcı olur. Bunlar:

1-Neredeyiz?

2-Nereye gitmek istiyoruz?

3-Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşırız?

4-Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?

Neredeyiz sorusu kuruluşun faaliyetlerini, gerçekleştirdiği iç ve dış ortamın kapsamlı bir biçimde incelenmesini ve değerlendirilmesini içeren, durum analizi yapılarak cevaplandırılır.

Nereye gitmek istiyoruz? Sorusunun cevabı ise; Misyon-Vizyon-İlke ve Değerler-Stratejik amaçlar ve hedefler ortaya konarak verilir.

Stratejik amaçlar ve hedeflere ulaşmak için kullanılacak yöntemler olan stratejiler ve faaliyetler Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz sorusunu cevaplandırır.

Son olarak performans değerlendirilmesi ve buradan elde edilecek sonuçlarla planın gözden geçirilmesini ifade eden ‘’Değerlendirme ‘’ süreci ise Başarımızı nasıl izler ve değerlendiririz? Sorusunu cevaplandırır.

Yukarıda verilen sorulara ait cevaplar Stratejik planlama sürecini oluşturur.

-Stratejik plan için gerekli olan esas kaynak para değil; yöneticilerin ilgi, katılım ve destekleridir.

-Stratejileri olmayan kurumların yöneticileri gerçekçi olmak yerine kişisel düşüncelerini ve aşırı tutkularını uygulama eğilimine girerler. Buda başarının kişiye endeksli olmasına neden olduğu gibi Vizyonun sadece o yöneticiyle sınırlı kalmasına neden olur. Süreç ancak o yönetici iş başındayken işler, yönetim değişince süreçte kesintiye uğrar.

MÜKEMMELLİK İÇİN:

Stratejik planlama yapılırken bir takım temel kavramlara önem verilmelidir:

1-Sonuçlara yönlendirme.

2-Liderlik ve amaçların tutarlığı.

3-Süreçler ve verilerle yönetim.

4-Çalışanların geliştirilmesi ve katılımı.

5-Sürekli öğrenme, yenilikçilik ve iyileştirme.

6-İş birliklerinin geliştirilmesi.

7-Kurumsal ve sosyal sorumluluk bilinci.

-Geçmiş ne kadar hata dolu ise, bugün ve yarın o kadar çile dolu demektir. Çünkü en ağır değişim toplumda yaşanan değişimdir.

-Eğitimde başarı, girdiler ve çıktıların zıtlığı temeline dayanır. Yani girdiler ve çıktılar arasında ne kadar çatışma olmuşsa başarı da o kadardır.

-Bir organizasyon bir amacı gerçekleştirmek için kurulur. Amaçlar, kaynaklar kullanılarak gerçekleştirilir. Kaynaklara sahip olma ve bunları kullanma yöntemleri bir organizasyonu ya başarıya ya da başarısızlığa götürür.

-Anadolu bir medeniyetler beşiği aynı zamanda bir medeniyetler mezarlığıdır…

Kişinin eylemi bilgisini, bilgisi bilincini bilinci tasavvurunu aşamaz.

-Eğitimde stratejik planlamanın en önemli yönü ; Eğitimi, bütün yönleriyle görüp, kararları bir bütün halinde alabilecek, bu kararları uygulayabilecek üst yönetim tarafından yapılmasıdır.

Alt birimler kurum yöneticileri ancak eğitimin, kendilerini ilgilendiren ve kendilerine izin verilen kadarını planlayabilirler. Stratejik planlamayı alt birimlere havale etmek önemli bir hata olarak algılanmalıdır.

İZLEME VE DEĞERLENDİRME KURULU

İlk görevi, yapılan planlamayı kontrol etmek ve planın uygulanabilirliğini değerlendirmeye alıp eleştiri ve öneri sunmaktır.

-Sorunun değil, insanın özne olduğunu unutmamalıyız.

-Öğretmenler öğrenciyle iletişim kurarken karşısında yetişkin bir birey varmış gibi davranır. Kendisini padişah yetiştiren bir lala olarak görür. En iyisini, en doğrusunu öğrenmesi ve yapması için çalışır.

OLİVER WENDEL HOLMES:

Bu dünyadaki en büyük şey, şu an olduğumuz yer değil, gitmekte olduğumuz yöndür.

Kalite eğitimle başlar, eğitimle biter.(İshikawa)

Peters’in ”işleriniz iyi gidiyorsa eğitim bütçenizi iki katına çıkarın, işleriniz kötü gidiyorsa 4 katına çıkarın.

Dr.DEMİNG:

Okyanusu geçmekte olan bir gemi üzerinde en fazla kimin kontrolü vardır?

Genel olarak akla gelen ilk cevap kaptandır. Sonra bunu makine dairesinin şefi ve dümenci izler. Hepsi yanlıştır.

Deming’in cevabı ise; Geminin tasarımcısıdır. Çünkü gemi, tasarımcının izin verdiğinden daha iyisini asla yapamaz. Şeklindedir.

OG MANDİO:

Dünyanın en büyük sırrı, bütün imkânların bittiği yerde, sınırsız fırsatların bulunduğuna inanmaktır.

-Zayıf insanlar fırsatları beklerler, güçlü insanlar ise fırsatları kendileri yaratırlar.

STRATEJİK PLANLAMANIN BAŞARISI İÇİN:

-Üst yönetim desteğinin ve stratejik planlamaya olan inancın artması.

-Yeterli maddi kaynakların oluşturulması.

-Üst yönetim tarafından bu çalışmalar için zaman ayarlaması yapılması.

-Çalışmalar için ek ücret ödenmesi.

-Hizmet içi eğitim verilmesi.

-Üniversitelerle iş birliğinin arttırılması.

-Başarılı çalışmaların ödüllendirilmesi.

-Ekip ruhunun oluşturulması.

-Yazışmaların azaltılması.

-Okul çevresinin bilinçlendirilmesi.

-Alt yapı tamamlanmadan uygulamaya geçirilmesi yer almaktadır.

Bütçe konusunda bazı dikkat edilecekler

POSTİK:

Personel-Onarım-Sosyal-Sportif faaliyetler-Temizlik-İletişim-Kırtasiye

Bir kişi;

Kendi parasını kendisi için harcıyorsa, kalite de, fiyat da önemlidir.

Başkasının parasını kendisi için harcıyorsa kalite önemli, fiyat önemli değildir.

Kendi parasını başkası için harcıyorsa fiyat önemli, kalite ise önemsizdir.

Başkasının parasını başkaları için harcıyorlarsa fiyat da, kalite de önemli değildir.

-Eğer problem başlangıçta saçma görünmüyorsa onun için umut yoktur.(EİNSTEİN)

-Bir problem onu ortaya çıkaran bilinç düzeyiyle çözemezsiniz.(EİNSTEİN)

-Bizim yaptıklarımızı onlar hayal bile edemezler.(Fatih Sultan Mehmet)

-Bütçenin planı değil, planın bütçeyi yönlendirmesi gerekir.

Bir problem onu yaratan anlayışla çözülemez.

Tüm çalışmalarda dikkat edilecek bir konu:

-Doğru Teçhizat Verildiği Zaman,

-Doğru Motive Edilebildiği Zaman,

-Çalışanlarınıza Güvendiğinizi Hissettirdiğiniz Zaman,

-Dayanışmanın ne demek olduğunu daha iyi anladıklarında başaramayacakları şey yoktur.

Son Söz:

“Hayatta sadece suyun durgun yüzüne bakmak yanıltır…”