Tarihin Taşa Nakşedildiği Yer: Akşehir Taş Medrese

Konya'nın kadim ilçesi Akşehir, yalnızca Nasreddin Hoca'nın memleketi olmakla kalmaz; aynı zamanda Anadolu’nun Selçuklu kimliğini taşa işleyen yapılara da ev sahipliği yapar. Bu yapıların başında ise hiç kuşkusuz Taş Medrese gelir. Her ne kadar adı sade olsa da taşıdığı tarih ve estetikle bir medeniyetin mimarî hafızası gibidir.

1250 (648 Hicri) yılında Selçuklu Sultanı II. Keykâvus’un hükümdarlığı zamanında Selçuklu baş veziri Sahip Ata Hüseyin Oğlu Fahrettin Ali tarafından külliye olarak yaptırılmıştır. Günümüze sadece medrese, mescit ve türbe bölümleri ulaşmış olsa da, bu haliyle bile ziyaretçilerini etkileyen bir atmosfere sahiptir. Açık avlulu, dört eyvanlı planıyla tipik bir Selçuklu medresesi olan yapı; devşirme Bizans sütunlarıyla geçmiş kültürlerle kurulan ilginç mimari bir diyaloğun da temsilcisidir.

Adeta dantel gibi işlenmiş taş süslemeleri, dikkatle yerleştirilmiş geometrik desenleri ve çini mozaiklerle bezeli kubbesiyle Taş Medrese, yalnızca bir eğitim kurumu değil; aynı zamanda bir sanat eseridir. Kubbe eteğindeki kufî yazılar ve renkli çiniler, medreseyi sadece aklın değil, estetiğin de mekânı haline getirir.

Bugün bu görkemli yapı, Akşehir'deki ilk müze binası olarak hizmet vermektedir. 1960-1965 yılları arasında ve 1971 yıllarında kapsamlı onarıma tabii tutulmuş fakat bakım ve onarımı geç tamamlanabilmiştir. Hazırlanan projeyle ilgili olarak inşaat ve teşhir-tanzim çalışmaları tamamlanan müzede, kültürel bütünlük oluşturması açısından Akşehir ve genel anlamda Türk- İslami dönem mezar taşları, sandukalar, kitabeler ve taş eserleri sergilenmektedir. Müzede ayrıca medrese yaşam, eğitim ve taş işçiliği canlandırmalarının gösterildiği teşhir odaları bulunmaktadır. Restorasyonu tamamlandıktan sonra 2020 yılında ziyarete açılmıştır.

Taş Medrese’yi gezerken sadece taşların soğukluğunu değil; geçmişin bilgeliğini, mimarinin zarafetini ve inancın izlerini de hissedersiniz. Her bir sütun, her bir kemer, geçmişin bir kelimesi gibidir. Bu kelimeleri birleştirmek, bize tarihle kurduğumuz bağı yeniden hatırlatır.

Akşehir’i ziyaret edenlerin rotasına mutlaka Taş Medrese’yi eklemelerini öneririm. Sadece gözünüz değil, ruhunuz da bu taşlarda soluklanacaktır.