Yapay Zekâ Mühendislikleri Bitirecek mi?

Yazımız 575 kelime ve okuma süresi 5 dakikadır. Yapay zekâ mühendislik mesleklerini gerçekten bitirebilir mi?
Bu sorunun cevabını aramadan önce birkaç temel noktaya bakalım:

Yapay zekâ,

Ekonomik problemleri çözebilir mi?
Kuraklığı sona erdirebilir mi?
Orman yangınlarını tamamen durdurabilir mi?
Sınırsız enerji kaynakları bulabilir mi?
İnşaat projelerinde bir yönetici gibi karar verebilir mi?
Elektrikli, otonom ve sürücüsüz araçlar üretip bunları çoğaltabilir mi?
Yer altındaki petrol, doğalgaz ve maden kaynaklarını kendi başına tespit edebilir mi?
Tüm ölçümleri analiz edip, kusursuz hesaplamalar yapabilir mi?

Peki, diyelim ki yapabildi…
Bu kadar büyük işlerin sonunda ortaya çıkan raporların, projelerin, hesap dosyalarının altına siz imza atabilir misiniz?
Gerçekten bu kadar cesur olabilir misiniz?

İnsan Denetimi Olmadan Yapay Zekâ Tehlikeli Olur

Yukarıda saydığımız problemlerin çözümü, tek başına bir yazılımdan çıkmaz. Bir ürün hâline gelmesi için bir ekip tarafından derlenir, test edilir, gözetilir ve piyasaya sunulur. Bugün hâlâ bu yazılımları insanlar kodluyor; kritik kararların sorumluluğu ilk anda insanlarda.

İnsanlar, hesaplayamadıkları ya da nüanslarını bilmedikleri işlerin altına imza atmak istemezler. Peki bu sistemler, her şeyi kusursuz yaptığını iddia eden “yanlı” (biaslı) modeller oluşturursa ne olur? Bu modeller tereddüt etmez; eğer siz kontrol etmezseniz, sizi kolayca yönlendirebilir. Çünkü akıllı görünen sistemler bile, sorulması gereken doğru soruları sormuyorsanız, sizin eksikliğinizi çabucak saptar — ve o noktada size faydadan çok zarar verebilirler.

Bu yüzden mühendislik eğitiminin temel taşları olan birincil tecrübeler, analitik düşünme ve klasik hesaplamalar hâlâ vazgeçilmez. En azından temel düzeyde bilgili ve bilinçli olmalıyız; öğrenmeyi bırakmamalıyız. Şu an elimizdeki en güçlü araçlardan bazıları bunlar.

Peki yapay zekâ sistemlerinden kaynaklanan zararların sorumlusu kim olacak? Sistemin kendisi mi, geliştirici firma mı, yoksa ürünü kullanan kişi mi? Zaten birçok yazılım yüklenirken sorumluluğu reddeden beyanlar imzalatılıyor — ama bu beyanlar gerçek dünyada tüm sorunları çözmüyor. Güvenlik açıklarını bulup istismar edenlerse genellikle avantaj sağlamış oluyor; sorumluluk ve tazminat meseleleri hâlâ karmaşık ve çözülmemiş.

Unutmayalım: 30 Eylül 2025 itibarıyla hâlâ insanlar kodluyor ve birincil denetim insanlarda. Asıl sorulması gereken soru şu: İleride insanlardan bağımsız, kendini kopyalayıp yöneten sistemlere izin verilecek mi?

Ama unutulmaması gereken konulardan birisi ise: Bütün işler bu kadar hızlı cereyan ediyorken bir kısım insan hala kendi menfaatlerine ve insanlığın çokta hayrına olmayan işlerde kullanma olasılığı “çok yüksek”.

Ayrıca, kaynakların çoğaltmasını beklerken bitirmesi, yararlı işler yaparken “yanlı” işler yapması, faydalı işler beklerken kısmen “mantıksız” işler yapması hala mümkün.

Çünkü kontrol tam anlamıyla kullanıcıda değil.

Ne zamanki geri planda çalışan kodları sorgulayabiliriz, bazı yanlışlarını saptayıp dikkatli kullanırız ve bunu sistem anlar, o zaman söz hakkımız olabilir.

Yapay zekâ kısa ve orta vadede mühendislik disiplinlerini bitirmeyecek ama:

İnsanlığın belki de 2025 yılına kadar kullandığı aletlerle kıyaslanırsa bile çok büyük yer ve roller üstlenecek.
Her meslek gurubunda olduğu gibi mühendislik mesleğinin de “paradigmasını” çok rahat değiştirir.
Eğittiğimiz yazılımlarla karmaşık problemler çözdüreceğiz.
Saatler günler süren işler kısa zamanda halledilebilecek.
Otonom araçlar ve sistemler oluşturarak işler hızlandırılabilir.
Bunlar mühendisliği bitirmez aksine bilen mühendise yeni kapılar açar ve hatta mühendisliğin önünü açar.

Gelecekte ise gelenek olarak 4 işlem yapan, 2 tecrübe ile ay sonu maaşı hak etme işi azalır, onun yerine daha innovatif, vizyon ve birçok program hesaplama bilen mühendislere ekstra misyon yükler.

Bir soru ile bitiriyorum.

Acaba son dönemde yaşadığımız olaylar, çevre felaketleri, yangınlar, iklim değişikliği, kuraklık, savaş olayları vb. hepsinin bir kısmında yapay zekâ ve bağlı algoritmalar yok mu? Bu araç bu durumları engellemek için mi, yoksa hızlandırmak için mi kullanılıyor sizce?

Kendi cevabım: Evet bu olayların artmasına neden oldu, küreselcilik ve sonuçlarını hızlandırdı. Ancak, insanlık yararına kullanan ekibinde elini güçlendirdi de diyebiliriz. Küreselcilerden ziyade insanlık daha fazla kullanım alanı bulabilirse, insanlığın faydasına oluşacak işler artacaktır. Yorumlarınızı bekliyorum.