Konya’nın kalbindeki hançer: ŞÜKRAN MAHALLESİ -2-

* SELÇUKLU DÖNEMİ TİCARET YAPISI:

41616 numaralı ada içerisinde yer alan 19 numaralı açmada taşınmaz kültür ve tabiat varlığı olarak Selçuklu döneminden kalma ticaret yapısı tespit edildi. Açığa çıkarılan yapının temel duvar kalıntılarının günümüze ulaşabildiğinin vurgulandığı açıklamada, “Açmada 2,48 m derinliğe ulaşıldığında yapının ilk temel duvar kalıntılarına rastlanmıştır. Yapının devamlılık arz ettiği yönlerde açma genişletilmiştir. Açma genişliği doğu-batı yönünde 31,64 m, kuzey-güney yönünde 49,19 m ve yapının korunan en yüksek temel duvar seviyesi 1,52 m ölçülerindedir. 6 mekândan oluşan yapının Apsisli/Nişli bölümü kuzey-güney doğrultulu, Ticari bölümü ise doğu-batı doğrultuludur” ifadelerine yer veriliyor.

Doğu Batı Doğrultulu Ticaret Yapısı Bölümü:

Güneye yerleştirilen 1,42 m ölçülerindeki kapı aralığıyla giriş yapılan ticari yapı kalıntılarının kuzey ve güney duvarları orta aksta yer alan duvarlara göre daha kalın yapıldığı vurgulanırken, “2,10 x 2,10 m ölçülerinde haçvari ayakların görüldüğü yapı bu ayaklara kemerlerin desteklediği beşik tonoz ile örtülmüştür. Ayrıca tonoz ayaklarının oturduğu güney ve doğu duvarları diğer duvarlara göre daha geniş tutulmuştur. Günümüzde bu üst örtü elemanının sadece tonozun oturduğu ayak kısımlarının temel kalıntıları görülmektedir.

Duvarlar boyutları farklılık gösteren, ortalama 0,30x0,15 m ölçülerinde birbirine kireç harcı ile tutturulan blok taşlardan meydana gelmektedir. Bloklar arasındaki derzlerin doldurulması ve sıvayla uygun bir yüzeyin oluşturulması için kalınlığı yer yer 5 cm’yi bulan harç dolgusu yapılmıştır. Duvarın dış yüze bakan kısımları düzgün blok taşlarla oluşturulurken, iç kısımda kalacak olan bölümün moloz taş ve yine kireç harçla dolgu yapıldığı görülmektedir.

Yapıya genel olarak baktığımızda zemini oluşturan temel duvarlarında Sille taşının yanında devşirme bloklarının da kullanılmış olduğu ve birleştirici olarak ortalarında kireç harcı ve moloz taşın birlikte kullanımı görülmektedir” deniliyor.

Kuzey Güney Doğrultulu Apsis/Niş ve Batma Bölümü

Raporda ayrıca, “Güney ve ticari yapının devam ettiği doğu yönündeki temel duvarlarından bağımsız olan 5,34x0,83 m ölçülerinde yer alan kuzey duvarı bu bölümü sınırlandırmaktadır. Yapının kuzeybatısında toprak zemin üzerinde moloz taş sırası üzerinde yükselen 3 adet blok taşın oluşturduğu, 0,99 m genişliğinde, 4,18 m yarıçapında ve yüksekliği 0,86 m ölçülerinde olan yarım daire formunda Apsis/Niş olarak tanımlanan bir birim ortaya çıkarılmıştır. Döneminin öncesinde başka bir yapıda kullanılmış olmaları muhtemeldir.

Apsisin/Nişin doğusunda yer alan 5,91 m ve 1,84 m ölçülerinde dikdörtgen planlı bir birim ortaya çıkarılmıştır. Bir evin ahır kısmına ait olan bu birimde hayvanlar için ahır yemliği (batma) tespit edilmiştir. Batma duvarı farklı şekil ve boyutlardaki moloz taşlar, büyük boyutlu blok taşlar ve aralarda düzgün kesme taşlardan meydana gelmektedir. Doldurucu malzeme olarak daha ufak moloz taş ve pişmiş toprak kırık taban döşemeleri kullanılmış ve duvarının çamur harçla oluşturulduğu görülmüştür. Apsis ve hemen doğusunda yer alan Batma kuzey güney doğrultulu olup, doğu batı doğrultulu olan ticari bölüme daha sonra eklenmiş olmalıdır. Batmanın doğusunda yapının orta aksında üzerinde yazıt bulunan mimari parça tespit edilmiştir” ifadeleri kullanılıyor.

SELÇUKLU DÖNEMİNDEN KALMA DUVAR

41616-41643 numaralı adalar arasında yer alan 18 numaralı açmada Selçuklu Dönemine ait bir duvar tespit edildi. Herhangi bir yapıyla bağlantısı bulunmayan bu  temel duvar kalıntısı günümüze ulaşmış ancak Selçuklu Dönemine ait olan bu duvar niteliğini kaybetmiş. Temel seviyesine kadar açığa çıkarılmış olan duvarın dış yüzeyleri kesme taşlarla oluşturulurken ortada kalan bölüm moloz taş ve kireç harcıyla dolgu yapılarak oluşturulmuş.

MODERN DUVARLAR TESPİT EDİLDİ

41619 Numaralı Ada 20 numaralı açmada ise doğu-batı yönünde 38,40 m kuzey-güney yönünde 30,18 m ölçülerinde ve 4 m derinliğinde açma açılmış, açma içerisinde -2,05 m derinliğine ulaşıldığında doğu batı doğrultulu birbirine paralel iki duvar temel kalıntısı tespit edildi.

Paralel duvarlardan kuzeyde yer alan duvar 28,43m uzunluğunda 0,89m genişliğinde olup ortalama yüksekliği 1,26 m’dir. Duvarın sağ (doğu) kısmının yüksekliği ise 1.95 m’dir. Paralel duvarlardan güneyde yer alan duvar ise 13,32 m uzunluğunda 0,80 m genişliğinde olup, 1,13m yüksekliğindedir. Duvarların dış yüzeyleri kesme taşlarla oluşturulmuş olup paralel iki duvar yapısında güneyde doğu batı doğrultuda uzanan duvarın üzerinde betonarme harç kalıntısı mevcuttur. Kuzeyde yer alan doğu batı doğrultulu duvarın aralarında da betonarme harç görülmektedir. Gün yüzüne çıkarılan bu paralel iki duvar yapısının hemen kuzey batı bitişiğinde yer alan 41616 numaralı ada 19 numaralı açmada ortaya çıkarılmış olan Selçuklu Dönemine ait Ticaret Yapısı ile herhangi bir bağlantısı görülmemektedir. Üzerinde çimento harç görülen doğu batı doğrultulu birbirine paralel duvarlar moderndir.

Yarın: Selçuklu dönemi hamamı ve yazıtlı mimari parça