Cinsellik ebeveynlerin çocuklarıyla konuşmaya çekindikleri konulardan biri. Bunun sebebi kişiye ve aileye göre değişiyor. Bazı anne- babalar eksik ya da yanlış bilgi vermekten endişe ederken bazıları da çocuğun bu konudaki merakından tedirginlik duyup konuyu bir an evvel kapatmak istiyor. Bir insanın cinsellik hakkındaki duygu ve düşüncelerini yalnızca biyolojik etmenler değil, toplum normları-dini kurallar, büyüdüğü sosyal çevrenin cinselliğe bakış açısı ve yaşayışı gibi pek çok farklı başlık etkiliyor. Pek çok konuda olduğu gibi bu konuda da sağlıklı bilgiler sağlıklı yaşantıların ön koşulu olarak karşımıza çıkıyor. Bu nedenle ailenin konu hakkında iletişim kurmaya zemin hazırlaması ve doğru bilgi vermesi büyük önem taşıyor.

Cinsel eğitim ne zaman verilmeli?

Her sağlıklı çocuk biyolojik olarak sahip olduğu cinsiyeti ile dünyaya gelir. 2 yaşından itibaren ailenin de davranışları doğrultusunda cinsiyetini bu cinsiyetin değişmezliğini anlamaya başlar. Aile banyo yaptırırken ya da tuvalet eğitimi sırasında beden bölgelerini çocuğa tanıtır. Cinsel eğitim aslında çoktan başlamıştır. Bu evrede çocuğa beden bölgelerini anotomik isimleri ile tanıtmak başka anlam ve duygular yüklemeden tarafsız kalabilmek sağlıklı bir başlangıç için önemlidir. Cinsellik nasıl insanın doğuştan getirdiği bir özellikse cinsel merak da öyledir. Her çocuk merak eder fakat ailenin davranışına göre bu konunun konuşulabilir ya da konuşulamaz olduğunu öğrenir. Çocuklar için diğer öğrenme yöntemleri gözlem yapmak ve oyun oynamaktır. 3-4 yaş döneminde çocukların biri giyinirken izlediğine ya da doktorculuk gibi oyunlarla beden bölgelerini anlamaya çalıştığına şahit olabilirsiniz. Bu durumda sert tepki vermemek, merakını anlayışla karşılamak ve çocuğu bilgilendirmek ailenin görevidir. Cinsellik bir insanın yetişkin oluncaya kadar her şekilde korunması gereken karanlık bir alan değil yaşına ve gelişim düzeyine göre en yakınları tarafından ışık tutulması gereken yine kişiye dair bir parçadır.

Elbette merak, sağlıklı sınırlar içinde giderilmelidir. Mahremiyet eğitimi de sağlıklı cinsel gelişimin önemli bir parçasıdır. Özel bölgelerin tanınması, çocuğun üzerinin ve bezinin ulu orta değiştirilmemesi, aynı şekilde yetişkinlerin nasıl olsa çocuk diye yanında kıyafetlerine dikkat etmeden dolaşması ya da tamamen çamaşırsız banyo yapması uygun değildir. Çocuğun anne babasını sarılırken görmesi cinsel gelişimi olumlu desteklerken onlarla aynı odada uyuması ve her hallerine şahit olması ciddi bir sınır ihlalidir ve çocuğu travmatize eder. Yani cinsel bilgi verilirken çocuğun yaşına gelişim düzeyine uygun konuşmak, davranmak ve ev hayatını ona göre düzenlemek kıymetlidir.

Aileler cinsellik hakkında konuşmakta zorlandıkları için zaman zaman nasıl olsa öğrenir gibi bir yaklaşımla kaçınırlar. Ya da konu hakkında bir kitap alıp çocuğu al bunu oku şeklinde bir yaklaşımda bulunabilirler. Oysa doğru ve sağlıklı bilgi verilmesi kadar ailenin konuyu ele alış biçimi de çocuğun cinselliğe bakışı üzerinde etkili olacaktır. Cinsellik hakkında konuşurken çocuğun almasını istediğimiz mesaj – bu konuyu açıkça ve dürüstçe ebeveynimle konuşabilir ondan güvenli bilgi alabilirim.-şeklindedir. Aksi takdirde çocuklar ve gençler çok çeşitli bilgi kaynaklarına başvurabilir ve yaşlarına uygun olmayan içeriklere yanlış ya da yanıltıcı bilgilere maruz kalabilirler.

Bazen çocukların ya da gençlerin soruları hiç beklemediğiniz anda gelebilir. Konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığınızı düşünüyorsanız ya da duygusal olarak bu konuşma için hazır hissetmiyorsanız zaman isteyin. Geçiştirmeden ya da konuyu farklı bir şekilde kapatmadan samimi bir şekilde ‘bu konuyu merak ediyorsun, senin için araştırıp en kısa sürede paylaşacağım’ vb bir ifade kullanın. Ve mutlaka sözünüzü tutup sonrasında konuşun. Aileler her konuda çocuklarına yardımcı olabilmek için ne yaşadıklarını bilmek isterler. Bazıları zaman zaman çocuğun anlatmamasından yakınıp -biz bilseydik- gibi ifadeler kullanırlar. Bir çocuğun ailesiyle rahatça paylaşım yapabilmesi için ailenin buna dayanabildiğini görmesi gerekir. Anne- baba çok duygusal tepkiler veriyorsa üzülerek, öfkelenerek vb. çocuk için o konunun konuşulacağı adres olmaktan çıkarlar.

Çocuklara ve gençlere cinsel eğitim verirken adım adım dikkat edilmesi gerekenler

1. Anne-baba cinsel bilgi vermeden önce bu konudaki bilgilerinin doğruluğunu bir kere daha süzgeçten geçirmeli, bunun yanı sıra duygularını göz ardı etmeden cinselliğe bakış açısını önce kendi içinde değerlendirmeli.
2. Çocuklar için davranışlar sözlü mesajlardan çok daha önemlidir. Bu konunun bilincinde olarak ebeveynler sadece sözel ifadelerini değil davranışlarını da gözden geçirmeli.
3. Eğer anne- baba yetersiz hissediyorsa kitaplar ya da uzmanlar aracılığıyla destek almalı.
4. Verilen bilgi çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmalı. 3 yaşta beden bölgelerini tanıtırken ergenlik döneminde nasıl bedensel ve duygusal değişimler yaşayacağı hakkında konuşmak gibi.
5. Çocuğun konu hakkında ne düşündüğünü, ne bildiğini öğrenmek yanlış bilgileri doğru olanlarla düzeltmek de önemli.