Günümüzde Muğla’nın Milas ilçesi sınırlarında bulunan Güllük Körfezi (Mandalya Körfezi)’nde bulunan Iasos antik kentinde yani bugünkü Kıyıkışlacık Mahallesi’nde bulunan topraklarda antik dönemde geçen küçük bir çocuk ile yunusun hikâyesi.

Antik dönemde Güllük körfezinde mutlu insanlar yaşarmış. Burada herkes birbirini tanır, birbiriyle her şeylerini paylaşırmış. Çocuklar hep birlikte oynarlarmış. Bu çocukların biri olan Hermiyas'ın annesinden başka kimsesi yokmuş. Annesi onu her türlü kötülükten, tehlikeden koruyup, yanından bir an olsun ayırmazmış. Bir yaz günü, arkadaşları Hermiyas'ı denize açılmaya davet etmiş. Hermiyas annesinden denizde açılmak için izin istediğinde annesi: "Olmaz, denize açılmak çok tehlikeli." diyerek izin vermemiş. Oğluna çok bağlı olduğu ve ona zarar gelmesini istemediği için yapmıştır bunu. Fakat Hermiyas' ın arkadaşları ailelerinden izin almamıştır ve Hermiyas'la alay etmeye başlarlar: "Hermiyas ana kuzusu!" "Kızlar gibi!" "Kaçamaz bizimle annesi bırakmaz ki onu!" Arkadaşlarının bu söyledikleri Hermiyas' ı çok üzmüş. Bunu gören annesi: "Hadi Hermiyas'ım sen de git. Ama ne olur çok dikkatli ol." Hermiyas sevinç içinde arkadaşlarının yanına gitmiş. Ege’nin tuzlu suları çocuk sesleriyle dolmuş. Rüzgâr hafif hafif esiyormuş. Çocuklar yavaşça açılmaya başlamışlar. Bir süre sonra kıyıya geri döndüklerinde kıyı çocuk sesleriyle yeniden şenlenmiş. Ancak aralarında Hermiyas yokmuş. Kara haber tez duyulmuş. Güllük'ün en usta balıkçıları aramaya başlamışlar. "Hermiyas'ı Ege aldı." diyormuş herkes. Balıkçılar körfezin her yerini karış karış aramış. Ama Hermiyas bulunamamış. Zavallı annesi Hermiyas'ın yokluğunu kabullenememiş. Geri döneceğine inanıyormuş. Bağrına taş basıp beklemeye başlamış. Günlerden bir gün bir balıkçı telaş içinde bağırmaya başlamış: "Gördüm gördüm! Hermiyas'ı gördüm!" diye müjde vermiş. "O halde niye getirmedin?" diyen herkese: "Nasıl getirseydim, yunusun sırtındaydı. Ben ona yaklaştıkça denize dala çıka uzaklaşıyordu." demiş. Balıkçıya kimse inanmamış. "Yunus sırtında insan taşımaz, seninki hayal." demişler. Ama bir gün Hermiyas' ın geri döndüğünü herkes duymuş. Heyecanla kumsala koşuşturmuşlar. Hermiyas kumsalda sessizce yatıyormuş. Yanı başındaki yunusla birlikte. Anlaşılmış ki balıkçının anlatmaya çalıştığı yunus buymuş. Yaşlı bir Güllük'lü şöyle demiş: "Şu gördüğünüz üzerinde iyi düşünün. İşte gerçek dostluk budur. Birlikte oynarken yüzgecinin boynunu kestiği Hermiyas'ın ölümü, bu yunusu da ölüme götürmüş. O, dostunu hiçbir koşulda yalnız bırakmamış. Yaşamda da, ölümde de birlikte olmayı yeğlemiş."

Bundan etkilenen o zamanın Güllük halkı Hermiyas'la yunusun altından yontusunu yapmışlar. Onları ölümsüzleştirmişler. Hatta sikkeler üzerine bile Hermiyas ve yunusu basmışlardır.

Ünlü piyanist ve müzisyen Fazıl Say bu efsaneden etkilenerek 'Hermias-Yunus Sırtındaki Çocuk'' adlı bir eser bestelemiş ve eserin dünya prömiyeri 31 Temmuz 2014 de Bodrum Turgutreis'de Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası eşliğinde seslendirilmiştir. Çocuk hikâyeleri arasına giren Hermiyas efsanesinin çok sayıda çocuklar için kitapları da basılmıştır.

Yolunuz düşerse efsanenin geçtiği bu sahil köyü olan antik kent Iasos’u görmeniz dileğiyle.