Tarihi ve Kültürel Yerleşim Alanı: Sille

Sille coğrafi yapısı, kültürü, yaşantısı, inanç ve gelenekleri ile farklı bir tarihi yerleşim yeri olarak dikkati çekmektedir. Çünkü burada Rumlar, Ortodoks Türkler ve Selçuklulardan sonrada Müslümanlarla gayrimüslimler bir arada yaşamışlardır. Sille çevresinde Hititler, Frigler, Bizanslılar, Selçuklular, Karamanoğulları ve Osmanlılar hâkimiyet sürmüşlerdir. Cumhuriyet döneminde uzun dönem nahiye olan Sille, günümüzde Konya merkez Selçuklu ilçesi sınırları içerisinde bulunan ve kent merkezine 8 km uzaklıkta bulunan bir mahalledir.

Sille Hristiyanlık inancını ve İslami kimliğini simgeleyen dini mekânlarıyla, tarihi süreçte dinler arası hoşgörü iklimi içinde önemli sosyo-ekonomik geçmişe sahip dikkat çekici bir yerleşim birimidir. Sille farklı kültürlerin uzun süre bir arada yaşadığı ve bu kültürlere ait tarihi varlıkları ile hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çeken kültür ve inanç turizmi unsurlarını bünyesinde barındırmaktadır.

Sille kültürel ve tarihi yerleşim alanı; Konya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 19.11.2001 tarih ve 4328 sayılı kararı ile kentsel sit alanı ilan edilmiştir.

Sille’nin etrafında bulunan yerleşim yerleri de burayla ilişkili ve önemlidir. Hiç şüphesiz MÖ. 8-7. yy.’da Friglere ait kalıntıların tespit edildiği Sızma Höyük ve MS. 7-10 yy.’da Gevale Kalesi Sille’nin tarihi gelişim sürecini göstermektedir.

Antik dönemde Sylata ya da Sylla olarak isimlendirilen Sille’nin Roma döneminde iskân gördüğü yerleşimdeki kalıntılardan anlaşılmaktadır. Aziz Paul’da doğuya geçiş güzergâhında bulunan Konya’da buraya uğramıştır. MS. 4.yy.da Efes önemini yitirip, Bizans başkenti olan İstanbul’un önem kazanmaya başlamasıyla, İstanbul’dan Kudüs’e giden yol üzerinde de bulunan Konya, bu dönemde de önemini korumuş ve Kudüs’e giden hacıların uğrak noktası haline gelmiştir. Aya Elena Kilisesi’nin kitabesi de yapının bu tarihte Büyük Konstantin’in annesi Helene tarafından yaptırıldığını belirtmektedir. İlk Hristiyan aristokrat olan Helene Kudüs yolculuğu sırasında geçtiği yollarda birçok kilise inşa ettirmiştir. Aya Elena Kilisesi’de bunlardan birisidir.

Bizans dönemi kayıtlarında ve tarihi kaynaklarında ismi geçmeyen Sille MS. 7-10.yy arasında diğer kentler gibi Arap akınlarına maruz kalmıştır. Arap akınlarının Anadolu’da sonlanması ile Sille önemli bir dini merkez haline gelmiştir. Bunu da Sille’de bulunan kaya kiliseleri ve Ak Manastır’dan anlamaktayız.

Sille camileri, kiliseleri, manastırları, su kemerleri, hamamları, çeşmeleri, köprüleri, kendine özgü mimarisiyle sivil mimari örnekleri gibi tarihsel ve kültürel bir sentez olmakla birlikte aynı zamanda geleneksel el sanatları ve el işçiliği, çömlekçilik, mumculuk, halı ve kilim dokumacılığı, taş işçiliği, bağcılık gibi ekonomik faaliyetler başta olmak üzere sosyo-ekonomik yönden de gelişmiş bir yerleşim merkezi olmuştur.

Tarihin izinde tüm kültürlere saygılı olarak geçmişe dokunmak dileğiyle…

Kaynakça:

1. İlker Mete Mimiroğlu: Sille Kültür Vadisi, Konya, 2012.
2. Tahsin Tapur              :”Konya’da Tarihi Bir Yerleşim Merkezi: Sille”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 53,  

                                           15-30, İstanbul, 2009.