Doç. Dr. Hüseyin Şeyhanlıoğlu

Doç. Dr. Hüseyin Şeyhanlıoğlu

Irak Genel Seçimleri Analizi

Irak Genel Seçimleri Analizi

Bugün hiçbir sokağına rahatlıkla girilemeyen Irak, ABD’nin vurduğu ve İran’ın da sırtlanlar gibi pençesine aldığı bir av konumunda bulunmaktadır. Bu sırtlanların lideri ise Kasım Süleymani idi. Süleymani, Irak’ın polis, istihbarat ve askeri gücünü tamamen ortadan kaldıran, İran benzeri paralel ordu-devlet yapılanması olan Heşti Şeabi’yi (Halk Gücü)  kurmuştur.

Sayısı net olarak bilinemeyen ve yaklaşık 150 000 kişilik, tamamen Şiilerden oluşan Heşti Şaabi (HŞ) Kasım Süleymani’nin talebi ve Şii dini lider Ali Sistani’nin emri üzerine kurulmuştur. Geçen yıl öldürülen Süleymani, Feyaz, Muhendis, Ali ve Adil Amiri, lider kadrosunu oluşturmakta olup bunlar doğrudan İran lideri Ali Sistani’ye bağlıdır.

Devlet içinde devlet olan HŞ’nin, parası ve elbisesi Irak halkından ama ideolojisi İran’dan gelmektedir.  İran’a bağlı HŞ, kanuni iken bizzat Irak Sünnilerinin kurduğu Aşair-il Vataniye yasadışıdır. ABD’li McGurk tarafından anayasası yazılan Irak’ın, Kürd Cumhurbaşkanı, Şii Başbakan ve Sünnilerin azınlıkta olduğu 329 kişilik Irak Parlamentosu’nda güç Şiilerdedir. (40 Sünni, 5 Mesihi, 1 Ezidi, 1 Ermeni, 76 Kürd vekilden arda kalanı 206 kişi Şiilerden oluşmaktadır.) 

İran, bugün Irak’tan çaldığı parayla geçiniyor. Aynı şekilde Irak, Türkiye’den 1 TL’ye aldığı elektriğin on katını İran’a ödüyor. Buradan İran, yıllık tahminen 50 milyar dolar gasp ediyor. Kendi petrolünü de Irak’a sürüp oradan dünya pazarına sürüyor. Biden de geçen hafta iki İran şirketine ambargoyu kaldırdığı gibi, Halk Bankasını ise yargılamaya, Türkiye’ye S-400 bahanesiyle ambargo uyguluyor.

Çünkü ABD sert, İran ise Bereketli Hilal’in hem terör hem de Şii ideolojik yumuşak gücünü oluşturmaktadır. Bu ikili aynı oyunu, 20 yıl boyunca Afganistan’a da oynadı ancak Sünni Taliban, ikisine de sağlam bir Peştun tokadı atıp, abdestli çıplak ayaklarını öptürdü.

Bu durum nüfus yapısına aykırıdır. Çünkü Irak nüfusu yüzde 55 civarında Şiilerden, yüzde 40 Sünnilerden ve kalan diğer 5’ide Mezopotamya’nın kadim çiçeklerinden oluşmaktadır. Şu anda Sünnilerin siyasi hiçbir etkisi yoktur. Kürd Bölgesindeki güç dağılımı Barzani ve Talabani üzerinde toplanırken, merkezi Bağdat hükümeti tamamen Şiilerin dolayısıyla İran’ın elinde bulunmaktadır.

Bahar ayında Papa’dan sonra Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) başkenti Erbil'de "Barış ve Yeniden Kazanmak" başlıklı bir konferans yapıldı. Babil’in intikamını Irak’tan 2000 yıl sonra alan İsrail ile barış yapılmasını savunan ve Irak asıllı Yahudilerin Irak'a geri dönmesi talep edilen konferans, New York merkezli, Center for Peace Communications (CPC) adlı kuruluş tarafından düzenlendi.

Saddam döneminde İsrail’le ilişki talebinin idam sebebi sayıldığı dönemden gelinen noktaya bakıldığında, Erbil’in haberim yok dediği ve Bağdat’ın kimler yapmış deyip uyutulduğu bir dönemde yapılan konferansta konuşulan konular, katilin taziye yemeğine gelmesi anlamına geliyor. Konferans’ın bilinçli olarak seçimlerden iki hafta öncesine denk getirildiği görülüyor.

10 Ekim yapılan bu seçimlerde, darmadağın 40 milyon nüfustan 24 milyon 299 bin seçmenin, 8 bin 273 merkezde oy kullanacak. Irak seçim yasasına göre Irak ve Kürdistan Bölgesi şehirleri 83 seçim bölgesine ayrıldı. 988’i kadın, toplam 3 bin 244 aday 329 sandalye için yarışacak. Yasaya göre kadın kotası yüzde 25 ve bu da 83 sandalyeye denk geliyor.

Genel olarak halk anlamına gelmekle birlikte bölücülük anlamına da gelen ve ABD’nin 1 milyon ölüye maliyetle getirdiği Demokrasi’nin ilk aşaması olan seçimlerine sayılı günler kalırken, Şii, Sünni, Kürt, Türk, Arap ve vd taraflar arasında rekabet ölümcül olarak devam ediyor.

18 Eyaletin 83 seçim bölgesine ayrıldığı, 329 sandalyeli Irak Parlamentosu’nda en son Mayıs 2018'de seçim yapıldı. Protestocuların baskısıyla ülkede dört yılda bir yapılan seçimler erkene alınmasıyla, 5’inci dönem parlamento seçimleri bu yılın 10 Ekim’ine alındı. Seçime 329 sandalye için 109 siyasi parti, 21 koalisyon ve bağımsız adaylardan oluşan toplam 3 bin 249 aday yarışırken; 140. Madde kapsamındaki tartışmalı bölgelerde ise 111 bağımsız aday seçim yarışına girdi.

Kerkük’ün tamamı, Diyala'nın Hanekin ilçesi ve Celawla, Sadiye, Karatepe kasabaları, Salahaddin'e bağlı Tuzhurmatu ilçesi, Mahmur, Şengal (Sincar), Hamdaniye, Telkeyf, Zummar, Sinune, Guwer, Rabia ve Başik (Başika) “tartışmalı bölgeler” arasında yer alıyor.

Irak’ta, 2003 yılından beri ilk defa bir erken seçim yapıldı. Amerika ve İran Demokrasileri 4/5 yılda değil de zorlamayla 15 yılda zor yapılıyor. 10 Ekim Pazar günü yapılan seçimde 329 üyeli Irak Meclisi için 167 siyasi parti ve oluşuma bağlı, 951’i kadın, 3249 aday yarıştı. Geçici ve ABD/İran dengesi Başbakanı Mustafa Kazımi ve nisbeten güvenlik ve teknolojik bir seçime rağmen katılım yarıdan bile azdı (%41).Çünkü demokrasi sadece kan ve gözyaşı getirdi Irak’a.

Bu seçimin galiba Muhafazakâr Kürt Barzani (32), Sünni Halbusi (34) ve İran’dan çok Iraklı Şii Mukteda Es Sadr (77)’dır. Rezil olan ise bir önceki seçimde 42 vekili olan Başbakan İyad Abadi’nin 42 vekilinden sondaki 2’nin gidip 4’ün kalması olmuş.

SADR HAREKETi’ne göre koalisyon hükümeti, Barzani ve Halbusi arasında kurulmalıdır ki; en doğru hükümet bu olur. Bu McGurk’un kurduğu kriz üretim merkezi olan Irak devlet sistemini Kürt Cumhurbaşkanı, Şii Başbakan ve Sünni Meclis başbakanı için de paralel bir yapıdır.

Irak Genel Seçimleri Analizi

 

Barzani Partisi, (KDP) ve Kürt İslami Partileri (Komala islam ve Yekgırto) bu seçimin mutlaka galibi iken; Gorran, PKK ve Talabani ise mağlubudur. Barzani PKK’nın kontrolündeki Şengal (Sincar) ve Talabani’nin kalesi Süleymaniye’de dahi zafer kazandı. Bunun anlamı IKBY’de muhafazakârlık güç kazanıyor.

Kürt Partilerin Bağdat Parlamentosundaki 2018-2021 tablosu

         KPD      YNK    Goran     Nûwey Nû, Yekgirtû   Komela İslam

2018   25         18            5                 4               2               2

 2021  33        14,            0                9                3              1

Irak Genel Seçimleri Analizi

Irak Genel Seçimleri Analizi

Irak Genel Seçimleri Analizi

Irak Genel Seçimleri Analizi

İbretlik tablo Sincar/Şengal’de yaşandı. PKK, Diyarbakır’daki taktiği burda uyuguladı. Ezidilere sizi biz kurtardık deyip baskı kurdu. 3 yıl önceki yazım doğru çıktı. https://www.star.com.tr/guncel/insan-kurtardigina-tecavuz-eder-mi-haber-1177035/ Ve KDP dahil kimse seçim yapamadı. Başbakan Mesrur Barzani, bu duruma tepki göstermişti:

“Özellikle Kürdistan Bölgesi idaresi dışındaki Kürdistani bölgelerde silahlı ve yasa dışı gruplar tarafından seçmenlerin sandığa gitmesinin engellenmesi endişe vericidir ve bizim açımızdan rahatsızlık yaratmıştır. Çünkü bu demokrasi ve seçme ve seçilme özgürlüğüne aykırıdır.”

KDP Şengal’i deyim yerindeyse silip süpürdüğü ve bütün vekillikleri kazandığı görüldü. Bu netice, hem PKK’nin Kürdistan Bölgesinde üzerinde siyaset yapacağı bir zeminin bulunmadığını hem de baskının ters teptiğini gösteriyor.

Şüphesiz Irak için önümüzdeki dönem geçen dönemden iyi olacaktır. Ancak 3İ (İngiltere, İran ve İsrail) olmazsa. Irak’ın güneşi bunları defolmasıyla doğacak.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Doç. Dr. Hüseyin Şeyhanlıoğlu Arşivi