Hayatımızda her geçen gün iklim değişikliği, sürdürülebilirlik, verimlilik, Sanayi 5.0, yeni ekonomik planlar ve yeşil enerji ile ilgili söylemler gündemimizde daha fazla yer almaktadır. Eskiden bu konular ayrı ayrı ele alınırdı fakat artık bunları bir bütün olarak değerlendirmek gerekiyor. Bu konularda hem ulusal hem de yerel anlamda çalışmaların yapılmaktadır. Kaynakların her geçen gün azaldığı bir ortamda da sürdürülebilir ve sağlıklı bir yaşam için geri dönüşümün önemi de giderek artmaktadır.

Kaynakların azalması, nüfusun artması ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi ile de atıklarda da artış yaşanmaktadır. Ürünlerin doğada yok oluş süreleri farklılık göstermektedir. Bu yüzden doğru ve verimli planlama yaparak ürünlerden hem ekonomiye kazanım sağlamalıyız hem de bu sayede doğal dengeyi de korumalıyız. Geri dönüşümün ekonomik kazanımları da giderek önem kazanmaktadır. Geri dönüşüm yöntemiyle, üretimdeki işlem sayısı azaltılarak enerjide tasarruflar sağlanabilir. Bizim gibi gelişmekte olan hem cari açık hem de enerjide dışa bağımlı olan bir ülke için buradan elde edilecek tasarruf birçok noktadaki sorunların çözümüne de katkı sağlayacaktır.

Geri dönüşüm işi zahmetli ve yatırım maliyeti yüksek bir iştir. Ekonomik katkılarına bakacak olursak; geri dönüşümden dünya genelinde 200 milyar $, ülkemizde ise 5 milyar $ tasarruf sağlanmaktadır. Yenilenebilir enerji ve atıklardan elektrik enerjisi üretiminin oranı 2010 yılında %26,4 iken 2019 yılında %43,9 yükselmiştir. Kurulu halde yenilenebilir enerji üretim kapasitesi 2010 yılında kişi başına 235,2 watt iken 2019 yılında kişi başına 538,4 watt yükselmiştir. Bazı malzemelerin geri kazanımları sonucunda enerji tasarruf oranları ise; Alüminyum %95, Bakır %85 ve Demir-Çelik %74 oranındadır. Ayrıca Hurda kâğıdın geri kazanımında hava kirliliğini %74 ve su kirliliğini %35 oranında azaltılabilmektedir.

ABD Başkanı Biden sürekli vurguladığı yeşil enerji ve altyapı konusu da önemlidir. Önümüzdeki 10 yılda altyapı ve yeşil enerji için çok ciddi planlamalar ve harcamalar için çalışmalar yapılmaktadır. Son olarak 2.25 trilyon $ yeni bir paket ile bu alanların da yer aldığını açıkladı. İklim değişikliği anlaşmaları ve değişen dünya düzeni nedeniyle bu konuya bizimde önem vermemiz gerekmektedir. Düşük karbon konusunda yeni teknolojik hamlelere ihtiyaç vardır. Yeni teknolojik hamleler ile mevcut sistemi entegre etmek gerekiyor.

Üreticiler, tüketiciler, firmalar, belediyeler ve atık tesisleri bir büyün olarak çalışmalı ki sistem tıkır tıkır işlesin. Geri dönüşüm işi bir zincirdir. Halkaların hepsi zamanında ve düzgün işlevini yapmalı ki verimli ve sürdürülebilir bir çalışma olsun.

Öncelikle kendimizden ve çevremizden başlayarak bu halkayı genişletmeliyiz. Yerel yönetimlere bu konuda büyük görevler düşmektedir. Baktığımızda belediyelerin topladığı atık miktarları her geçen gün artmaktadır. Belediyelerde bu konuda aktivitelerini artırmış durumdalar. 2019 yılı itibariyle ambalaj atığı planı hazırlayan belediye sayısı 588’e olmuştur. Tabi ki bunu kaç tanesi düzenli ve düzgün uyguluyor buna bakmak gerekir. Akıllı ve yeşil şehirler için dünyadaki örnekleri ve çalışmaları da yakından takip etmek gerekiyor. Altyapı, ulaşım ve teknolojinin beraber kullanımı bu alanda yapılacak işlerden bir tanesidir.

Kaynak: Tüik verileri kullanılarak yazar tarafından oluşturulmuştur.

1950’den bu yana üretilen plastiğin sadece %9’unun geri dönüştürülmüş olunan bir ortamda plastik atıkların ithal edilmesi bize katkı değil zarar vermektedir. 2004’ten beri AB ülkelerinden ithal edilen plastik atıklar 173 katına çıkmıştır. Özellikle 2018 yılından sonra Çin’in ithal atık yasağı getirmesiyle çöplerin yeni adresi ülkemiz olmuştur. Bu durumu ya avantaja dönüştürmeliyiz ya da biz de elimizdeki çöplerden kurtulmak için çalışmalar yapmalıyız.

Geri dönüşüm ülkemizin yarınları için önemlidir. Kaynaklarımızı doğru kullanma, tasarruf sağlama ve enerjide dışa bağımlılığın azaltılmasında da önem arz etmektedir.

Saygılarımla…11.4.21