Hyde; Karapınar ilçesinin 10 km doğusunda; Emirgazi ilçesine bağlı Gölören köyü yakınında yer alan Ali Tepe'de kurulmuştur. Roma İmparatoru Antoninus Pius döneminde Kilikia Eyaleti'ne dahil edilmiştir. MS 2. yy'da Lykaonia Birliği'ne bağlı olarak kendi adına sikke basmıştır. MS 381 yılında ise Konstantinopolis Konsili'ne üye olmuştur. Antik kentte henüz sistemli bir araştırma yapılmamıştır. Antik kent çevresinde; Hellenistik ve Roma dönemlerine ait çanak çömlek parçalarına ve de halk tarafından onurlandırılmış bir şahsın mezar yazıtına rastlanmıştır.

Karacadağ’ın en yüksek zirvesinde ve orta kısmında en korunaklı yerinde kurulan kale ve bu antik kentin günümüze kadar ulaşan dış ve iç surları, köşegenlerinde burçları ve çıkışında yolları hala sapasağlam ayaktadır. 1907 yılında bölgeyi ziyaret eden İngiliz ajan Lawrence burada araştırmalarda bulunmuştur. Kalenin yapımında Karacadağ’daki volkanik kayaçların bloklar şeklinde kesilerek kale ve sur yapılarında kullanıldığı bilinmektedir. Mennek Kalesi olarak adlandırılan bu yerleşim yerinin Roma döneminde varlığı bilinmesine rağmen daha önceki dönemlerde Hititlerin bilinmeyen kayıp şehirlerinden biri olması ihtimali de yüksektir. 1900’lü yılların başında Hyde kenti, bugünkü Karapınar olarak ele alınsa da sonradan yapılan araştırmalarda, Hyde’nin, Gölören olduğu tespit edilmiştir. Gölören Köyü Konya şehir merkezine mesafesi ise yaklaşık 120 kilometredir.

“Tabula İmperine Byzantini IV” isimli kaynakta yayınlanan yazıtlarda ve haritalarda da Hyde Kenti Gölören’e yerleştirilmiştir. Hyde ismine ilk defa, MS. 29-79 yılları arasında yaşamış tarihçi Plinius ‘Tarih’ isimli eserinde rastlanılmaktadır. Adı geçen kaynakta Hyde, antik Lykaonia şehirleri arasında gösterilir. MS. 381 yılında İstanbul’da düzenlenen dini konsül toplantısına, Hyde kentini temsilen Theodosius isimli rahip katılmıştır. MS. 451 yılında yine İstanbul’da gerçekleşen toplantıda Hyde Kentini Rufus isimli rahip, MS. 518 yılında ise Hyde kentini Loannis isimli rahip temsil etmiştir. Hyde Kenti’nin, Roma Dönemi başkentinde dini toplantılarda temsil edilmesi, burasının, Roma döneminin dini açıdan merkez şehirleri arasında olduğunu gösterir. Gölören civarında Kanlıkale isimli eski yerleşim yerinde tespit edilen kale kalıntılarında yapılan incelemelerde, kale yapısının Roma Dönemi öncesine tarihlendirildiği görülmektedir. MS. 7. yüzyıla kadar merkez konumunda olan Hyde kenti, 600’lü yıllardan itibaren başlayan Arap Akınlarında halkın terk etmesi sebebiyle merkez olma özelliğini yitirmiştir.

Doğaya ve kültürel tarihimize sahip çıkmak temennisiyle…