Brent petrol fiyatları 90 dolar seviyesini geçti! Neden mi?

Birçok sebebi var ama;

-Birincil sebebi pandemi dönemindeki fiyat krizinin etkilerini henüz üzerinden atamamış olan büyük petrol ihracatçılarının içinde bulunduğu durum! Çünkü petrol arzını sürdürebilmek ve arttırabilmek için sürekli yeni yatırımlara ihtiyaç duyulmakta. Fakat 2020 yılında birçok petrol ihracatçısı ülke öyle derin yaralar aldı ki, arzı büyütme hedeflerinin yeniden normale dönebilmesi için biraz daha zamana ihtiyaç var gibi… Dolayısıyla; arzın talebe bağlı olarak büyümesinde (kısmi de olsa) sorun var!

-ABD ve Çin gibi dev tüketicilerin stokları azaldı.

-Talep Omicron varyantına rağmen artmaya devam ediyor.

-Çok az da olsa Rusya – Ukrayna gerilimi algısal anlamda süreci etkiliyor…

100 dolarların üzerini görecek miyiz?

Önümüz kış; sevkiyatların aksaması, talebin koşullara bağlı olarak artmaya devam etmesi, kömür ve doğalgaz piyasalarındaki arz ve fiyat problemleri, doğal afetler sebebiyle (kasırga vs.) üretimin bölgesel olarak negatif etkilenmesi, spekülatif politik gerginlikler gibi nedenlerle kısa süreli 100 $ bandının aşılması söz konusu olabilecektir.

Fakat artık fiyatları başarılı bir şekilde dengeleyen OPEC+; ABD ve Çin’i tamamıyla karşısına alacak ve alternatif kaynakların ekmeğine yağ sürecek seviyelerde çok kalınmasına müsaade etmeyecektir…

Dolayısıyla 2022 yılı için ortalama 85 – 95 $ arasında dalgalı bir fiyat bandının makul olduğunu ifade edebiliriz.

Doğalgaz ve kömür fiyatları için yeni krizler beklenilebilir mi?

İki enerji türü için de yeniden arz ve fiyat krizleriyle karşılaşmak mümkün. Hatta şu anki durumda dahi, ortalama Avrupa gaz fiyatları 27 $/mmBTU seviyelerini, Asya kömür piyasa fiyatları ise yıl başından bu yana yakalanan artış trendi ile yeniden 230 $/ton seviyelerini yakalamış durumda…

Bu arz ve lojistik alanındaki yetersizliklerin neden olduğu fiyat krizlerinin zaten devam ediyor olduğunu göstermekte…

Daha da sertleşen kış koşulları, talep ve nakliyeyi biraz daha tetiklerse; fiyatların Avrupa için 50 $’ların üstünü, kömür için ise yeniden 300 $’ların üstünü görmesi ihtimali gerçekleşebilecektir. Fakat bu kriz ortamı mart ortası gibi (hava koşullarının biraz ılımanlaşması ile) normale yaklaşacaktır.

Dolayısıyla nisan ayında yeniden;

-Avrupa gaz fiyatları için 18 $/mmBTU,

-Asya gaz fiyatları için 25 $/mmBTU,

-Asya kömür fiyatları için 140 $/ton seviyelerini görebileceğiz…

Yaşanan bu krizler küresel enflasyonu nasıl etkiliyor?

Küresel ölçekte enflasyon; artan enerji maliyetleri, pandemi döneminde çıkarılan destek paketlerinin sebep olduğu likidite balonu, navlun ve lojistik fiyatları sebebiyle artmaktadır.

Bu süreçte enerji maliyetlerindeki yerine göre birkaç katı bulan artışlar ise özellikle enerji yoğunluğu yüksek olan bütün sektörlerdeki enflasyon miktarlarını yukarı yönlü etkilemektedir. Bu da direkt ve dolaylı etkileri ile diğer sektörlere de yayılmakta ve süreç zorlaşmaktadır. 

Rusya – Ukrayna gerilimi nereye gider? Süreçleri nasıl etkiler?

Rusya – Ukrayna geriliminin bir sıcak savaşa dönme ihtimali (her türlü siyasi söylemin aksine) çok zayıftır. Bu sebeple gerginlik devam etse de reel anlamda süreçlerin etkileneceği bir durum yaşanmayacaktır.

Dolayısıyla Rusya’nın petrol veya doğalgaz arzını durdurması veya durdurmaya zorlanması pek muhtemel değildir. Tabii gerginlik piyasaları algısal anlamda negatif etkilemeye devam edecektir. Etki oranı da diğer faktörlere bağlı olarak kendini hissettirecektir.