Yerleşim alanı, Seydişehir’in 25 km güneydoğusunda bulunan Çatmakaya mahallesinde yer alan Toros Dağlarının etekleri ile geniş vadide konumlanmaktadır. Bu bölge; aynı zamanda antik dönemde “Trogitis Limne” adıyla bilinen Suğla Gölü’nün çekilmesiyle birlikte tarım ürünlerinin ekip biçmeye elverişli duruma geldiği oldukça verimli bir vadidir. Çatmakaya’nın eski ismi Arvana olarak da bilinmektedir. Arvana adının kökeninin Antik Dönem’e kadar uzandığı, hatta bazı araştırmacılar tarafından ad kökeninin Hititlere kadar dayandığı yönünde görüşler bulunmaktadır. Bu bölgedeki ilk bilimsel araştırmalar 1963 yılında gerçekleştirilmiştir. Araştırmacılar buradaki mağaralarda incelemede bulunmuşlardır. Daha sonraki yıllarda Selçuk Üniversitesi’nden Mustafa Yılmaz ve Asuman Baldıran hocalarımız tarafından bölgede yüzey araştırmaları gerçekleştirilmiştir. Asarcık Tepe olarak adlandırılan alan aynı zamanda Arvana Asarı olarak bilinen yerleşim yerin olduğu alanı kapsamaktadır. Burada sur duvarlarına ait kalıntılar, mezar stelleri ve açık hava tapınımına ait bir kült alanı bulunmaktadır. Kutsal alan ana kaya oyularak yapılmıştır. Yine bu kült alanında kurban etmek ve adak adamak için yapıldığı bilinen sunu çukurları bulunmaktadır. Bu kutsal alan ana tanrıça kültü ile ilişkilidir. Yerleşim yerinde yüzeyde mimari kalıntılara, çatı kiremitlerine ve çok sayıda çanak çömlek parçalarına rastlamakta mümkündür. Bölgenin çevresinde Ahırlı, Yalıhüyük gibi yerleşim alanlarında da Roma dönemine ait çok sayıda devşirme malzemeler bulunmaktadır. Araştırmalarda Yalıhüyük’e yakın Suğla Gölü kıyısında yerleşim alanları tespit edilmiştir. Yine burada Roma İmparatorluğuna başkaldıran yerli bir korsan kavim olarak nitelendiren Homonadların yaşadığına dair bilim insanları tarafından farklı görüşlerde bulunmaktadır.

Sahip çıkmak, korumak ve tanıtmak temennisiyle…