Merhaba değerli okurlarım zorlu günlerden geçiyoruz. Bu zorlu günlerinde üstesinden inançlı bireyler olarak geleceğiz inşallah. Geçmiş olsun, vefat eden vatandaşlarımıza da rahmet diliyorum. Elbette ki zor durumlar ama hayat devam ediyor ve inanın ki bu zorlukta bile insanlar hala kendilerinin derdindeler.

Bugün sizlere mobbing diyeceğim. Mobbing nedir? Şiddetli bir stres faktörüdür, fiziksel problemlere, psikolojik bunalımlara ve iş tatminsizliğine neden olan travmatik hayati bir olaydır. Patron tarafından da yapılır iş arkadaşları tarafından da yapılır bir psikolojik baskı uygulamasıdır.
Mobbing kavramı literatüre girmeden önceleri psikologlar araştırmaları neticesinde çocukların birbirleriyle oyun ilişkilerinde yaşadıkları dışlanmayı tanımlamakta kullanılmıştır ‘Mobbing’ terimi, 1950’li yıllardan sonra bu durum sadece çocuklar arasında değil, yetişkinler arasında da yaşanan psikolojik tacizleri tanımlamada kullanılmaya başlandı. Peki işyerlerinde ki mobbingi kısaca tanımlayacak olursak; zorbalık ve duygusal taciz ya da bir kişinin veya bir grubun hedef seçilmiş kişiye karşı uyguladıkları ısrarlı, sistematik, aşağılayıcı, hakir görücü, yıldırıcı, haksız söz ile davranışlardır. Şiddeti uygulayan uygulayıcının amacı; kurban olarak seçtiği kişi veya grubu kendisine bağımlı hale getirip, kişiliğini tartışmasız olarak kabul ettirmektir. Ve kişi maruz kaldığı söz ve davranışlar karşısında kendisine olan saygısını yitirmesi, benliğini kaybetmesi sonucu kendisine karşı koşulsuz itaati amaçlamaktadır. Son yapılan araştırmalar neticesinde, kadın çalışanların erkek çalışanlara oranla daha fazla mobbinge maruz kaldığını görülmektedir. Öte yandan mobbinge uğrayan mağdurların ortak özellikleri ise son derece olumlu; işini çok iyi yapan, ilişkileri olumlu, çevresindeki diğer kişilerce sevilen, çalışma ilkeleri sağlam, dürüst, güvenilir, bağımsız ve yaratıcı ve benzeri sayabileceğimiz özelliklere sahiplerdir. Karakteristik özelliklerini söyleyecek olursak; çekingen, kaçıngan kişilerdir. Haklarını aramakta zorlanırlar. Kendini ifade etme düzeyleri düşüktür ve hayır kelimesini pek kullanamazlar. Bir grup kurban ise daha çok hırslı, talepkar, ilgi ve sevgi isteği yüksek olan kişilerdir. Mobbing’i yöneticiler, iş arkadaşları ve meslektaşlar yapmaktadır. Mobbingin kasıtlı olarak yapılması, sistematik olarak tekrarlanması, devam ediyor olması, çalışanı işyerinden uzaklaştırmayı amaç edinmesi, en belirgin özelliklerini oluşturmaktadır. Yapılan davranışsal belirtiler nelerdir? Ruhsal ve fiziksel belirtiler nelerdir? Önlemek amacıyla neler yapılabilir? İşte bu sorulara araştırmalarım neticesinde gelin birlikte bakalım.
Mobbinge uğrayan kişinin, çalışma arkadaşlarıyla eskisine oranla anlaşmazlıklar ortaya çıkar bu anlaşmazlıkların oluşma nedeni arasında üzerinde hissettiği baskı, tutum ve davranışların etkisi büyük oranda önem taşımaktadır. Mobing mağduru kişi başkalarının bulunduğu ortama gittiğinde konuşma hemen kesilir, konu değiştirilir, işle ilgili veya kendisiyle ilgili gelişmelerden habersiz bırakılır. Halk arasında dedikodu olarak adlandırdığımız kişinin arkasından çeşitli söylentiler çıkarılır; kulaktan kulağa fısıltılar yayılır. Kişiye, yetenek ve becerilerinin çok altında veya uzmanlık alanına girmeyen işler verilir. Birey, her yaptığı işin ince ince gözlendiğini hisseder. Doğru yaptığı işlerin mükafatı olmaz bir yapılan hatanın sorgulanması ağır olur. Yaptığı işin kendince bile artık yeterli olmadığı hissine kapılabilir. İşe geliş gidiş saatleri kullanılan vasıta, telefon konuşmaları, çay ya da kahve molasında geçirdiği zaman, kişilerle olan ilişkileri ayrıntılı olarak sıklıkla kontrol edilir. Birey, diğerleri tarafından sürekli eleştirilir veya küçümsenir. Bu küçümseme her zaman doğrudan olmayabilir. Espri adı altında yapılan konuşmalarda bunu kapsayabilir. Kişi, sözlü veya yazılı soru ve taleplerine yanıt alamaz. Birey, üstleri veya iş arkadaşları tarafından kontrol dışı tepki göstermeye kışkırtılır. Birey, özel kutlamaları veya diğer sosyal etkinliklerine kasıtlı olarak çağrılmaz. Bireyin dış görünüşü veya giyim tarzıyla alay edilir. Bireyin işle ilgili tüm önerileri reddedilir, sanki yokmuş gibi davranılır. Kendisinden daha alt düzeydeki görevlerde çalışanlardan daha düşük ücret alması başlıca davranışsal mobbing belirtilerindendir.
Ayrıca farklı detaylara girecek ve mobbingin mağdur üzerinde oluşturduğu fiziksel ve ruhsal belirtilere değinecek olursak; kişide sıkıntı, panik atak, depresyon, tükenmişlik, öfke kontrol sorunları, yarım baş ağrısı, baş dönmesi, dikkat sorunları, konsantre olamama, cinsel işlev bozuklukları, ilişkisel problemler ve uykusuzluk, kaşınma, kızarma, pullanma, egzama veya döküntü gibi deri hastalıkları ağrılar, hızlı ve düzensiz çarpıntılar, kalp krizi, titreme, terleme, bacaklarda halsizlik hissetme, kas ağrıları, midede yanma hissi, hazım zorluğu gibi mide rahatsızlıkları, ülser, kilo kaybı ya da aşırı kilo alma, nefessiz kalma, nefes alamama gibi solunum sorunları ve organizmanın savunma yapılarında zayıflama, hastalıklara çok çabuk yakalanabilme gibi fizyolojik belirtilerin yaşanılması mümkündür. İş yerinde mobbing ile karşılaştığınızı düşünmeye başladığınız anda bunu yapan kişiyle iletişime geçerek davranışlarını sonlandırmasını istemek sizin en doğal haklarınızdan olduğunu bilin. İletişim kurmanın fayda sağlamadığı yerde hukuksal haklarınızı hatırlayın. Unutmayın ki mobbinge uğrayan bir çalışan sadece kendisi için değil, hem çalıştığı ortamda hem de şirketi içinde bir dezavantajdır: çözüm odaklı davranılmadığı takdirde mobbing kültürü haline gelmiş bir işyeri başarısız olmaya mahkûmdur. Mobbing süresince reddetme, öfke duyma, kabul etme aşamalarına maruz kalmak zorunda hissedeceğinizi düşünmek son aşama olan depresyonun yaşanılmasını kaçınılmaz kılar. Kaybettim hissine kapılmanız için hiç bir neden olmamalı aksine benlik bütününüzü koruduğunuz için mutlu olmalısınız. Hayatın bir sonu gibi davranmak yerine yeni iş fırsatları kollamak, yeni tecrübeler edinmenizde size yardımcı olacaktır. Değersiz hissettiğiniz bir ortamda bulunmak ne kadar faydalı olabilirdi sorgulayın konuşmanın çözüm olmadığı yerde susmayı tercih etmeyin elbette ki ben profesyonel bir doktor değilim ya da danışanlara destek olan bir psikolog sadece yaşanılan ve gözlemlenen araştırmalar doğrultusunda küçük çaplı bir bilgilendirme sunabilirim. Psikolojik olarak yıpranmaların yanında hukuksal desteğinde önemli olacağı kısa bir bilgilendirme ile geçilemeyecek önemli bir konudur mobbing. Bunu huy edinen yöneticiler ya da üstleriniz her zaman olacaktır ve olmaya devam edecektir. Sen önemlisin.
Bizlerin yaşamı boyunca bizim sahip olduğumuz değerlere saygı, sadakat ve özen gösterme ve gösterilmesini beklemenin kıymetli olduğunu unutmamalıyız. Sağlıcakla ve insani değerleri yitirilmemiş çalışma ortamlarında kalmanız dileğiyle.