Konya’nın Sarayönü ilçesinde alt yapı çalışmaları sırasında tesadüfen bulunan yeraltı şehrinden bahsetmeden önce, bu bölgenin Roma İmparatorluk Döneminde Lykaonia bölgesine bağlı büyük bir kente ev sahipliği yaptığından söz edeceğim. Sarayönü ilçesine bağlı Ladik mahallesi Roma ve Bizans döneminde yoğun iskan ve yerleşimin gördüğü Kuzey Lykaonia bölgesinde kalan ve antik dönemde diğer bölgeler arasında geçiş noktasında bulunmasından dolayı gelişim göstermiş bir yerdir. Günümüzde modern ismiyle Ladik olan yerleşim birimi aslında modern yerleşimin altında olduğu düşünülen kalıntıların Grekçe isim kökeni olarak Laodicea Combusta veya Laodiceia Katakekaumene olduğu yazıtlardan da bilinmektedir. Nitekim günümüzde Ladik yerleşim alanında bulunan eski taş evlerde devşirme malzeme olarak kullanılmış pek çok mezar steli ve yazıtlı taş eserler de bulunmaktadır. Yine 2017 yılında yapılan bir inşaat temeli kazısı sırasında açığa çıkarılan antik dönemin önemli yapılarından olan Gymnasion yapısının varlığı da Laodiceia antik kentinin büyüklüğünü göstermektedir. Nitekim tarihi kaynaklardan “Laodiceia”nın Roma Dönemi'nde kent unvanı aldığını, kendi adına sikke bastırdığını biliyoruz. Ayrıca bölgede çok sayıda yazıtlı mezar stelleri, adak stelleri ve sunakların olması da insanda kentin büyüklüğüne olan merakı daha çok uyandırıyor.

2022 yılında Sarayönü ilçe merkezinde yine alt yapı çalışmaları sırasında ortaya çıkan erken Bizans dönemine ait yer altı şehrinin tespit edilmesi de son dönemlerde tespit edilen önemli bir kültürel miras. Konya Müzeler Müdürlüğü'ne bağlı uzman bir ekip tarafından Hasan Uğuz koordinatörlüğünde yılsonuna kadar titizlikle çalışmaları sürdürülen alanda farklı disiplinlerden meslek grupları ile koordineli ve başarılı bir çalışma yürütülmüştür. Konya Valiliği ve Sarayönü Belediyesi’nin destekleri ile Konya Müzeler Müdürlüğü tarafından yürütülen kazı, temizlik ve haritalandırma çalışmalarıyla bir bölümü ortaya çıkarılan yer altı şehri, farklı uzunluklarda ve genişlikte tünellerle birbirine bağlanan 20 metrekarelik odalardan oluşmaktadır. İlk belirlemelere göre 5 bin metrekare alana yayıldığı düşünülen alanda, odayı andıran yaşam alanlarında, su kuyuları, ocaklar, bacalar, aydınlatma için kandil yerleri, kilerler, havalandırma delikleri bulunan yerin geçmişi, elde edilen ilk materyallere göre MS. 8. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Konya Arkeoloji Müzesi uzmanlarından kazı koordinatörü olarak görev yapan Hasan Uğuz altyapı çalışmaları sırasında bulunan alanda yer yer oluşan göçüklerin temizlenmesiyle şu ana kadar 8 yaşam alanı ortaya çıkardıklarını, tespit edilen bulgulara göre Hristiyan yerel halkın, 150 yıl süren akınlardan korunmak için 8. yüzyılda yeraltı şehrini kullandığını tespit ettiklerini dile getirdi. Yer altında mekanlar ve bu mekanları birbirine bağlayan galerilerin olduğunu belirtti. Bu bölgede benzerine rastlanılmayan bir örnek olan yeraltı şehrinde yapılacak kazı ve bilimsel çalışmaların tamamlanmasıyla bölge turizmine kazandırılması Sarayönü için büyük kazanım olacaktır. Destek veren tüm kurum, kuruluş ve kişilere sonsuz teşekkürler…