Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antònio Guterres, küresel ısınma çağının sona erdiğini, bunun yerine “küresel kaynama çağının” başladığını söylemiş. Hayırlı olsun. Yaklaşık yirmi yıldır bu günlerin geleceğini bıkmadan usanmadan söyleyen benim gibiler felaket tellalı ilan edilmiştik. Keşke yanılmış olsaydık. Gördünüz mü bakın en yetkili isim açıklıyor: beyler bayanlar küresel kaynama çağı başlamış haberiniz olsun!…

Her yıl bu dönemde görülen sıcaklara, çok sıcak günler anlamında “Eyyâm-ı Bâhur Sıcakları” deniyor. Eyyâm-ı bâhur günleri Kuzey Yarımkürede Temmuz’un sonunda başlayıp Ağustos’un ortalarına kadar devam eder; o günlerde etraf kavrulur ve sıcağa tahammülü olmayanlar yanar, perişan olur. Allah çarşıda, pazarda, tarlada, inşaatlarda rızkı peşinde çalışmak zorunda olanların yar ve yardımcısı olsun.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü günler öncesinden uyardı, uyarıyor. Eyyâm-ı bâhur sıcakları Ağustos ortasına kadar devam edecek. Sıcaklıklar zaman zaman düşüş kaydedip mevsim normallerinde seyretse de Ağustos ayı ortasına kadar yüksek sıcaklıklar etkili olacağı söyleniyor. Haziran ayı başında soğuktan ve yağıştan şikâyet ediyorduk, şimdilerde de sıcaktan ve kuraklıktan. Görülüyor ki, normal hava diye bir şey yok. Her an her şey olabilir.

Eyyâm-ı bâhurla beraber tepemize sadece sıcaklar gelse iyi! Bu sıralar emsaline az rastlanan yakıcılıkta zam bulutuda çöktü. Hâlâ tepede duruyor ve dağılmaya hiç mi hiç niyeti yok! Akaryakıt zamlarıyla birlikte iğneden ipliğe gelen zamlarla her şeyin fiyatı artmaya; ücretlilerin alım gücü de azalmaya devam ediyor. Ne diyelim, eyyâm-ı bâhur sebep, zamlar sonuç mu?

Peki nedir bu “Eyyâm-ı Bâhur”?

Eyyâm-ı bâhur’un geçmişi, insanoğlunun çok eski asırlarda geceleri hiç durmadan gökyüzüne bakan yıldızların hareketinden mitolojik ve efsanevî karakterler yarattığı günlere kadar uzanır.

Yarımküremizin en parlak yıldızı, Büyük Köpek Takım Yıldızı’nda yer alan iki parlak yıldızdan biri olan ve “Akyıldız” dediğimiz “Sirius”tur. Ait olduğu takımyıldızı eski asırlarda köpeğe benzetildiği için birçok kültürde ismi “Köpek Yıldızı” olan Sirius dünyanın bulunduğumuz bölgesinde Temmuz’un sonlarında doğar ve eski inançlara göre onun doğuşu ile beraber aşırı sıcaklar başlar, kaybolmasıyla sona erer. Nitekim Ağustos 15 sonrası artık iç Anadolu kentlerinde soğuma başlar.

İtalyan Meteoroloji Topluluğu tarafından ülkede yaşanan sıcak hava dalgalarına, Yunan mitolojisinde cehennemin girişini koruyan üç başlı, alev gözlü köpek anlamına gelen “Cerberus” ismi verilmiş. Bu Cerbelus’unda çıkış noktası aynı köpek yıldızı olsa gerek.

Eyyâm-ı bâhurun bugün hâlâ bazı batı dillerinde, meselâ İngilizce’deki karşılığının “dog days”, yani “köpek günleri” olmasının sebebi de bu bağlantıdır!

Biz ise işin içine iti, köpeği karıştırmadan “eyyâm-ı bâhur”, yani “çok sıcak günler” demeyi tercih etmişizdir. Sanırım, 2023 eyyâm-ı bâhur’u ise hem çok sıcak hem de çok zamlı günler olarak hiç unutulmayacaktır.

Her zaman olduğu gibi, eyyâm-ı bâhur günlerinde- çok sıcak günlerde- kronik hastalığı olanların, yaşlı ve çocukların saat 11-16 arasında güneş çarpmasından korunmak için dışarı çıkmamasını, deniz kenarında olanlarında aynı saatlerde güneş lekelerinden korunmak için denize girmemelerini uzmanlar tavsiye ediyor. Aman dikkat!!!

Sayın Guterres, sıcaklık artışını sınırlamak ve iklim değişikliğinin zararlı sonuçlarından kaçınmak için dünyaya acil önlem çağrısında bulundu. Bizde demiyor muyduk “Geleceğin anahtarı İklim değişikliğinde saklıdır” diye. Hadi bakalım harekete geçme zamanı!

Eyyâm-ı bâhur günlerinde hem sıcak çarpmasından hem zam çarpmasından Allah hepimizi korusun inşallah. Kalın sağlıcakla.