Ortak bir iman, ortak bir şuur, ortak bir değerler levhası olmadıkça bir ülkenin payidar olmasına imkân yoktur.

Mukaddesatı olmayan bir kalabalık yaşayamaz ve yaşayamamıştır. (CEMİL MERİÇ)

Modern olduğu söylenen dünyada;

Dijital Çağda gençler de değerler kayması yaşandığı, kendi toplumuna yabancılaştığı üzüntüyle görülmektedir.

-Toplumda yaşanan, istenmeyen değerler kaymasının, ahlaki erozyonun önüne nasıl geçilecek?

-Kurumlara düşen görev ve sorumluluklar nelerdir?

-Gençlerimizin hayata atıldıkları okullarda değerler eğitimi niçin gereklidir?

-Öğretim programlarındaki değerler eğitimi hangi konuları kapsıyor?

Bu konulara önem veren okullar/kurumlar buna benzer birçok soruya kafa yormakta ve çözüm önerileri geliştirme gayreti göstermektedirler.

İnsanların merkez konumda olduğu önemli yaşam alanları olan okullarımız, öğrencilerimizin evi ve dış dünyası arasında bir köprü vazifesi gören kurumlardır.

Okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise kademelerinde geçen süreler göz önüne alındıklarında eğitim, öğretim faaliyetlerinin sistemli bir şekilde yürütüldüğü yegâne kurumlar arasındadır.

Okullar sadece akademik başarının incelendiği bir kurum olmaktan ziyade, öğrencilerin sosyal, psikolojik, ruhsal yönlerini de geliştirmek gibi görevleri de vardır.

Okullar sadece toplumun benimsediği değerleri öğrencilere aktarmakla kalmayacağı gibi, gelecek kuşakların davranışlarını, değerlerini ve alışkanlıklarına yön vermek gücüne de sahip olmalıdır.

Karakterli ve iyi bir şekilde yetişmiş nesiller bir toplumun istikbalidir.

Bir gencin;  iyi ile kötüyü, güzel ile çirkini, faydalı ile zararlı olanı, helal ile haramı  bilecek ve seçecek şekilde yetiştirilmesi, onların sağlıklı tercihler yapabilmesi için onları bilişsel, duyuşsal, psikomotor alanlarda donatılıp, ahlaki kararlar alması ve davranışlar sergilemesi  adına göz ardı edilmemesi gereken bir eğitim anlayışına ‘’değerler eğitimine ‘’ ihtiyaç vardır.

Günümüzde değişen aile yapısı, yaşam koşulları, çekirdek aile anlayışının değişmesi, kadınlarımızın iş hayatına atılmaları, parçalanmış aileler, çocukların erken yaşlarda kreşlere, anaokullarına yönelme ihtiyaçları gibi durumlar düşünüldüğünde bahse konu olan birçok değerin artık eskiden olduğu gibi aile tarafından yeterince verilemediği, çocuklara değerlerin öğretilmesi konusunda okullardan ve öğretmenlerimizden beklentilerin arttığı gözlenmektedir.

Tüm eğitim sistemlerinde hem bilgili hem de değerlere sahip çıkan iyi ve akıllı fertler yetiştirmek esas kabul edilir.

Bu konuda okullardan beklentilerin en başında ahlak/ değerler eğitimi yer almaktadır.

Kendi toplumuna yabancılaşmadan insanlığı kucaklayacak bir nesil yetiştiremeyen toplumlar; fertlerinde, her şeyin anlam ifade ettiği bir dünyada "her şey ne kadar da anlamsız’’ diye sözlere şahit olurlar ve  dekadansla dans eden toplumlara dönüşürler…

İnsan bir değer olduğunu unutmamalıdır. Yaradılış gayesini bilmeli, helal dairesinde yaşamlarında tatmin bulmalı ve daha iyi karakterli fert olarak yaşamına yön vermesi gerektiğini bilmelidir.

Nasıl bir insan sorusu nasıl bir eğitim sorusunu beraberinde getirir. Bir toplumun değer ve idealleri yetiştirmek istedikleri ideal insan kavramında gizlidir.

Burada unutulmaması gereken konu ‘’din değeri belirler, ahlak onu yaşanır hale getirir.’’ bu kapsamda değerler eğitimi din eğitiminden ayrı düşünülemez.

Aksi durumda değerler kargaşası ortaya çıkar. her sistemin batıl bile olsa sahip olduğu değerler ve bunlara yüklediği anlamlar vardır. Örneğin kapital sistemdeki sabır ve kanaat kavramı ile dinimizdeki sabır ve kanaat kavramları aynı şeyleri ifade etmez.

Din ve ahlak aşkın değerleri,

Sanat, teknik, fikir vb. içkin değerleri,

Hukuk,dil,iktisat  vb. normatif değerler olarak kabul edilirler.

Bu değerler eğitimde verilmesi gereken değerler olarak üçe ayrılırlar.

İçkin değerler duyulara, aşkın değerler duyu ve duygulara,normatif değerler ise duyu ve duygular aracılığıyla kavramlara dayandırılırlar.

Okullarda verilmesi gereken değerlerin başında İffet-şeceat-hikmet ve adalet gelir.

Saygı, sorumluluk, dürüstlük, adalet,hoşgörü, yardımseverlik,merhamet, iş birliği,cesaret , özdisiplin, vatanseverlik vb. bir çok değer bu 4 ana değerden kök alır.

Eflatundan bize aktarıldığına göre;

İyi,doğru,bilgili,güçlü,erdemli, sağduyulu bireyler güçlü toplumları…

İyi,doğru,bilgili,güçlü,erdemli, sağduyulu toplumlar da;

 Kaosun, şiddetin, terörün olmadığı güçlü, kuvvetli, yaşanır kurum ve devletleri oluştururlar…

Kendi toplumuna yabancılaşmadan yaşayacak bir nesil yetiştirmek istiyorsak,

Akılları duygularının gölgesinde kalmayacak bir nesil hedefliyorsak,

Duygu, düşünce, davranış becerileriyle donatılmış nesil arıyorsak,

Yaşamak umurunda olan, sorumluluk sahibi hesap vereceği duygusuyla hayatına yön veren nesil bekleniyorsa,

Umut sahibi, ufuk sahibi, uyumlu, ubudiyet bilincine sahip bir gençlik ve toplum;

İlgi, sevgi, emek, sabır ve dikkat gerektiren bir eğitim yolculuğundan hayata değerler eğitimi ile atılacaktır.

Orta öğretim programlarında;

Bireyin ulusal ve evrensel değerlere sahip olması, değerler eğitimini edinip özümsemesine bağlıdır. Bu amaçla bireyin bilişsel olarak ahlaki değerlerin bireysel ve toplumsal hayata yapacağı olumlu etkileri fark etmesi, olumlu ve olumsuz değerleri ayırt etmesi, kuralları sorgulaması gerekir.

 Bu, çevresindeki sosyal problemler veya ihtiyaçlarla grup, kurum ve sosyal örgütleri ilişkilendirmesi, eylemlerinin kendisinde ve çevresinde meydana getirdiği değişiklikleri izlemesi, eylemlerini gerekçelendirmesi, tarihî, millî ve manevi değerleri bilmesi ve benimsemesi, çevresindeki olayları anlamlandırması ve yorumlaması ile mümkündür şeklinde ifadelere yer verilmektedir.

Özellikle dijital çağda okul kültürünün bir parçası olan değerler eğitimi ile ilgili çalışmalar yapılma zorunluluğu her geçen gün artmaktadır.

Kalbin ve kafanın açlığı midenin açlığından daha kötü sonuçlar verir.

 Ahlak ve değerlere önem vermeyen bir özel/resmi okulun her ne olursa olsun veliler tarafından tercih edilmesini düşünmek abesle iştigaldir.

• Değerler; inanışlar, tarih, aile, kültür ve içinde yaşadıkları toplum tarafından şekillendirilir.
• Kişinin değerleri; aldığı kararları, yaptığı seçimleri, davranışlarını ve toplum içinde birlikte yaşadığı insanlar üzerindeki etkisini belirler.
• Okullar ve öğretim programları, sosyal davranış modelleri sağlayarak öğrencilerin değer sistemlerinin gelişiminde önemli rol oynar.
•  Okuldaki etkinlikler aleni ya da örtük olarak öğrencilerin değerlere ilişkin bilgi ve kavrayışlarını, birey ve toplumun bir üyesi olarak belirli değerleri davranışa dönüştürmeleri için gereken becerileri geliştirmelerine yardımcı olur.
• Öğretim programlarıyla öğrencilere kazandırılması hedeflenen değerler on ana başlık altında toplanmıştır

Değerler eğitimi süreç odaklı bir eğitim anlayışını gerektirir.

Belli bir program ve müfredata hapsedilemez. Örtük ve aleni olarak diğer programlarımıza da giydirilerek ortaya çıkan fırsatlar değerlendirilmek zorundadır.

 Son Söz:

Bir tek kalıcı gerçek vardır.

Dünya tarihinde olan her şey manevi bir yapıya dayanır…                               

Eğer maneviyat güçlüyse; tarihi gerçekleştirir...                                                  

Değilse; tarihe katlanmak zorunda kalınır…