Saygılı olmak, iyi bir insanın taşıması gereken temel özelliklerden birisidir. Her anne baba çocuklarının kendilerine ve çevrelerine karşı saygılı olmalarını ister. Ama bunun yanında kendileri de çocuklarına karşı saygılı olmalılar, saygılı davranmalılar. Çocuğa her istediğini vermek, ona her istediğini almak onu sevmek ve ona saygılı olmak demek değildir.

Saygı kültürden kültüre farklılık gösterir. Kültürümüzde yaşlı anne babalarımıza bakma önemsenirken, başka kültürlerde önemsenmeyebilir. Türk İslam kültüründe köpekleri evin içinde yatırmak hoş görülmez; ama batı toplumlarında köpekler evin içinde yaşarlar. Bizim kültürümüzde olduğu gibi bütün toplumlarda küçüğe sevgi, yardımlaşmak, ihtiyacı olanlara bağışta bulunmak çok önemlidir. Özellikle çocuk sevgisi ve ona değer vermek bütün toplumların ortak özelliğidir. Çocuklara sevgi göstermek ortak duygudur; ama onlara saygı göstermek maalesef toplumdan topluma değişir ve küçüklere yani çocuğa saygı göstermek azdır.

Atalarımızdan bize miras kalan o güzel sözlerinden olan “görgülü kuşlar, gördüğünü işler “ diye bir deyimimiz var. Herkes kendine bir ders çıkarmalı bu güzel mirasımızdan. Çocuklarımız bizlerden gördükleri, öğrendikleri sevgiyi saygıyı, eğitimi yansıtırlar çevrelerine. Bizlerden gördükleri saygı kadar ileride çocuklarına gösterirler.

Saygı, karşımızdaki insanın varlığını olduğu gibi kabul etmektir. Bunu zaman zaman o kişi ile konuşarak, dinleyerek, anlamaya çalışarak yaparız. Karşımızdaki çocuk olduğunda da durum çok farklı değildir, o da bir candır, bir bireydir küçük olsa da. Bugün küçüktür ama yarın büyüyecektir. Ona şimdi gösterdiğimiz/göstereceğimiz saygı gelecekte onun sağlam bir kişilik kazanmasına ve başkalarına davranışlarının bir temeli olacaktır. Onun için çocuğun varlığını kabul etmek ve saygı göstermek saygının temelini oluşturur.

Anne-babaların en önemli rolü çocuklarına sevgi ve saygı ile davranmak, onları sağlıklı ve hayata hazır insan olarak yetiştirmektir. Bunu gerçekleştirmek için çocuğuna karşı temel görevlerinden en önemlisi çocuğuna sevgi ve saygı göstererek hareket etmesidir.

Çocuk, ebeveyninden, öğretmeninden, büyüklerinden sevgi ve saygı görmekte problem yaşadığında kendini kötü hisseder, kendini yetersiz, başarısız, değersiz birisi olarak görür. Özgüveni eksik, ezik, pısırık, cesaretsiz, işe yaramaz, başarısız olarak düşünebilir.

Çocuğunuzla el ele, göz göze gözünün içine sevgiyle bakmanız, göz hizasında konuşmanız, ne yapılması gerektiğini söylemeniz ve anlayabileceği bir ses tonuyla konuşmanız çocuğunuza verdiğiniz saygı ve değeri gösterir. Çocuğunuza saygı göstermeniz, ona değer vermeniz, onu adam yerine koymanız, büyük adam muamelesi yapmanız, çocuğunuzun da size saygı göstermesini sağlar. Çocuğunuz bu sevgiyi, be değerleri alınca değerli olduğunu anlar, kendini güçlü, başarılı hisseder ve ileride hem size hem çocuklarına hem topluma aldığı değerleri yaşayarak yansıtır, örnek olur. Çocukların boy seviyesine inilerek yapılan konuşmaların daha etkili olduğu yüksekten konuşmaların tam etkili olmadığı ortaya konmuştur. Çocuğunuzla aynı seviyeye inerek konuşun, ona değer verildiğini gösterir.

Çocuğunuza “sen bu işi bilmezsin, anlamazsın, sen yapamazsın” gibi sözler söylerseniz onun için yıkım olur, kendini işe yaramaz, başarısız hisseder, yaratıcı, beceri sahibi olamaz, öyle olduğuna inanır ve öyle davranır. Çocukların ezik, içine kapalı, pısırık olmamaları için onları dinlemek onlara hak vermek, söz vermek sözlerini dinlemek önemli. Her can, her insan önemlidir, değerlidir.

Anne-babalar çocuklarının hayatlarının nasıl olmasını istiyorlarsa onlara o şekilde davranmalılar. Kötü alışkanlıklarının olmalarını istemezlerse kötü alışkanlık sahibi olmamalılar, kitap okumalarını isterlerse kitap okumalılar, konuşurken sözlerinin kesilmesini istemiyorlarsa onların sözlerini kesmeyecekler, bağırmalarını istemiyorlarsa bağırmayacaklardır, yemekten önce ve sonra ellerini yıkamalarını isterlerse öyle davranacaklar, küfür yapmalarını istemiyorlarsa küfür yapmayacaklar

Çocukla alay edilmemeli, çocuk rencide edilmemeli, özellikle başkalarının yanında hiç rencide edilmemeli. Ergenlik dönemlerinde onları dinlememek, düşüncelerine saygı göstermemek onları çok kızdırır. Çocukluk ve ergenlik yıllarında saygı duyulmamış olanların birçoğu itaatkâr ve bağımlı bir kişilik sahibi olurken, ileride çocuklarına değer vermeyen ebeveyn olurlar. 

Çocuk deyip geçmemeli. İnsanı toplum yetiştirir. Çocuk orada ahlak, görgü kurallarını öğrenir, topluma ve çevreye alışır. Çocuğun büyüklerin sohbetlerinde onların yanında bulunması, sohbetlere katılması güzeldir. Zamanımızdaki çocuklar maalesef odalarına kapanıyorlar, herkes kendi dünyasında yaşıyor, evdeki sohbete katılmıyorlar...

Hz. Ali (k.v.) “Çocuklarınızla 7 yaşına kadar oynayın, 15 yaşına kadar onlarla arkadaş olun, 15 yaşından sonra ise istişare edin.” Çocuklara büyük insana davranır gibi davranalım ama onlardan aynı davranışı beklemeyelim, çocuk olduklarını unutmayalım.

Saygı duyulmayan insanlar, ilerleyen dönemlerde saygı duymayı bilmezler. Saygısız toplumlar ise kaos yaşarlar, günlük hayatta, okulda, siyasette, trafikte, herkes birbirine saygısız olur, laf anlamaz, söz dinlemezler, böylece toplumun her kesiminde birbirini dinlemeyen, anlamayan, haklarına saygı göstermeyen toplum oluşur.

Çocuklarımıza saygı gösterdiğimiz zaman, adam yerine konulduklarını anlarlar, mutlu olurlar ve aramızdaki bağ daha güçlenir. Bağımlı değil, bağlı bir sevgi bağı oluşur, onlara önem verdiğimizi, adam yerine koyduğumuzu göstermiş oluruz.

Ailede saygı olunca, her insan, büyük küçük kendisine değer verilip, sözüne önem verildiğini görünce zaten itiraz edecek, kırılacak, isyan edecek bir durum olmaz. Bu durumda ardaki buzlar çözülmüş olur. Herkes sorumluluk sahibi olur.

Büyükler rehberlik rolünü doğru yaparlarsa, çocuklar hayatı tanır, nerede, nasıl davranacağını öğrenirler. Başta çocuklar olmak üzere, insanlar söylenene değil yapılanlara değer verirler. Ebeveynlerin çocuklarına söyledikleri, verdikleri nasihatler değil, çocukları onların yaptıklarını örnek alırlar ve yaparlar.