Mekanik bazı kavramların ardında toplumsal döngüler kendini fark ettirmeden dünden yarına işleyip durmaktadır. Muhtemeldir ki neticelendirilmesi imkansız sebep-sonuç rabıtasıyla birbirlerine bağlanmaktadırlar. Motorlu araç aksanı içerisinde soğutma sisteminin bir parçası, suyun dönmesini sağlayan cihaz da bunlardan sadece birisidir. Kısaca “devir daim” ifadesine sondan başlanacak olursa süreklilik ilkesi en başa gelmektedir. Süreklilik de beraberinde sürdürülebilirlik durumunu ileri fırlatmaktadır. Hemen yanı başında ise çevirme, döndürme kendiliğinden belirivermektedir. Döndürme fiilinin sürekliliği olarak da isimlendirmek mümkün görülmektedir.

Durum bu ahvalde belirince toplumsal hareketlilikte içinde bulunduğumuz ay ve yaklaşmakta olan bayramla taçlanan maneviyat mevsimi konusunda hemen herkesin az ya da çok, canlı hatıraları bulunmaktadır. Çağlar, devirler, ömürler, yol yordam değişmiş olsa da manevi menzil kendi kulvarında pekişmeye devam etmektedir. Adeta ezelden ebede akış projesinin zaman dilimi gibi seyretmektedir.

Şehirleşen şehirleştikçe kalabalıklaşan kalabalıklaştıkça yapayalnız kalan insanımız idrak ettiğimiz ayın iftarlarına müteakiben teravih namazları bazılarının entelektüel görüntülü değerlendirmelerinin aksine inadına bireysellikten toplumsallığın ritüeli şeklinde tezahür edilmektedir. Ardından ayaküstü ikramlar, sohbetler, selamlaşmalar, hasbihaller, gülümseyişler, iyi niye dilekleri, vedalaşmalar, huzurla atılan adımlar başlı başına kültür estetikleri ve abideleri olarak yükselmektedir.

Toplumsal hareketlilik halinde pek öncelikli olmasa da teravihlerde küçük çocukların camilere, mescitlere emekleyerek adım atması, orada yetişkinliği öğrenmeden çocukluklarını yaşamaları, sürdürmeleri hatta birbirleri ile oynamaları, fısıldaşmaları, gülüşmeleri yarım asra yayıldığında birçok küçük değerlendirmeleri güncelleme fırsatı vermektedir. Bir anlamda sürekli döndürme arasında nesne özne rabıtası sağlanmakta, değiş tokuşu simgelemektedir.

Yaşı ilerleyenlerde yirmişer yıllık fasılalarla bütünleşme imkanı bulunmaktadır. Aynı odada büyükleriyle sahura erdiklerinde, günün diğer basamaklarında da aynı havayı teneffüs etmeye devam ederken geleceklerini de şekillendirme yarışına dahil olurlar. İftar sonrasında teravih onlar için yine ve yeni bir oyun alanıdır. Bu yüzden de şakalaşma, patırtı, gürültü, gülüşmeler birbirine karışıp gider. Çeyrek asır geçtiğinde bu defa yeni kuşakta kendini görmeye başlasa da onları kendinde şekillendirme çabasına girerler. O dönemlerde farkına varamadıklarını kavramaları adına bir çeyrek asrın da idrak edilmesi kaçınılmazdır.

Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin yaygınlaşmasıyla birlikte zamanının büyük bir kısmını mobil telefon, tablet ya da bilgisayar ekranı karşısında harcamaya başlayan nesiller adına kuşaklara bakılmaksızın devir daim yerine sabit statükoya yerleştirmiş kendine sürekli ücretsiz gibi takdim edilen dijital ürünlere bağımlı hale dönüştürülünce iklim esintileri yüze ulaşmadan akıp gitmektedir.

Her şeye rağmen bir şekilde teravih namazına gelen çocuklar bir ya da iki kuşak öncekilerin yaşadıklarını, yaptıklarını aynen icra etmekte devir daime katkı sağlamaktadırlar. Gene birbirleriyle şakalaşmakta, gene gür bir sesle ibadete dahil oluvermekte, gene bazen sevecen bazen kızgın bakışları üzerlerine toplamaktadırlar. Aslında nesiller onlar üzerinden sürekli yenilenmekte hem kültüre, hem medeniyete, hem de beşeriyete ihtiyacı olan insan kaynağını hazır hale getirmektedirler.