En geniş anlamıyla yükseköğretim kurumunu karşılayan akademi; bilim, edebiyat ve sanat konularını tartışabilme amacıyla müştereken oluşturulan gruplara kadar uzanan geniş bir tanımlama zenginliği ile renkliliğine sahiptir. Her coğrafyada, devirde, şartta, imkanda, yaklaşımda olmazsa olmaz ve ağırlık sahibi bir kavramdır. Kabul gördüğü üzere her türlü ilerlemede özgür düşünce ile birlikte yan yana yürümektedir.

Üniversitelerarası Kurul, birkaç yıldan beridir medya ürünleriyle zaman zaman hedef kitleye ulaştırdığı, ilgililerce heyecanla yer yer endişeyle beklenen, alanında uzmanlaşmış çok sayıdaki komisyonun çalışmalarını nihayetlendirerek akademinin en önemli basamaklarından “doçentliğe başvuru” şartlarını güncelledi. Kararlar önümüzdeki yılın ilk doçentlik başvurularının yapılacağı Mart 2024’ten itibaren geçerli olacağı açıklandı. Açıklamanın ardından bilhassa sosyal medya platformlarında fikirler de beyan edilmeye başlandı. Bunların zaman içerisinde belirgin ve aklıselim hale geleceği, endişelerin giderilmiş olacağı kanaatindeyiz.

Yapılan güncellemeye göre; on iki temel alanın başvuru şartları yenilendi. Her alanda yayın kalitesinin, özgünlüğünün, donanımının artırılmasının esas alındığı hemen fark edilmektedir. Böylelikle halihazır uygulamadaki bir takım belirsizliklerin giderilmeye çalışıldığı da anlaşılmaktadır. Doğası gereği bilim kendini; gerek ulusal, gerekse evrensel anlamda sürekli yenilendiğinden bunlara akademi insanlarının, kurumlarının ayak uydurması da zorunluluk arz etmektedir. Ayak uydurma çabasının sadece mevzuatla sınırlı tutulmaması gereği de kabul görmektedir.

Türkiye’nin enerji, tarım, savunma sanayi, spor ve bölgesel önceliklerinin yenilenmeyle birlikte bilimsel şekillenmeye dönüşümü de karşılık bulmakta, yeni uzmanlık alanlarının kapıları aralanmaktadır. Bilhassa stratejik alanlarda özgün çalışmalara nitelik kazandırmakta, kriterlere artı sağlamakta, farkındalık sahibi bilim insanlarına ardında bakmadan koşturabilecekleri geniş bir yol açılmaktadır.

Böylelikle akademik çalışmalar, yayınlar, projeler, bildirilerin ulusal ve uluslararası literatüre dahil olması, daha da artması, üniversitelerin genel anlamda Türk akademisinin yerinin olması gereken noktalara yani yukarılara doğru tırmanışı amaçlanmaktadır. Zorunluluklar bilhassa son anda belirenleri tedirgin etse de süreklilik arz eden akademinin geleceğinin parlaklığı açısından elzemdir. Bilhassa genç akademisyenler ile adaylar nitelik hedefini süratle gerçekleştirebilecekleri gibi kendilerini bu nitelik hedefi doğrultusunda geliştireceklerdir.

Akademisyenin çıktı alanı makalelerin oldukça etkin ve etkili konuma taşındığı anlaşılmaktadır. Aynı şekilde kitap ve kitap bölümlerinin değerlendirilmesi güncellenmektedir. Bilhassa editöryal kitapların hem akademik, hem idari, hem de etik açıdan kontrol edilebilirliğinin artırılma yoluna gidildiği dikkat çekmektedir. Aynı şekilde gerek bildiri, gerek makale, gerekse kitaplarda bilhassa sağlık, fizik ve mühendislik gibi sahalarda ekip çalışmasının önemi görülmekte ve tek yazarlı yayınlara öncelik tanınmaktadır.

Doçentlik başvuru şartları çerçevesinde konuya zorlaştırma şeklinde bakılmaması gereği ortadadır. Elbette mevcut şartlar içerisinde düşünüldüğünde böyle bir kanaat uyansa da akademinin evrensel birliktelik ile yerel, ulusal ve bölgesel gelişmelerin her alanda değerlendirilip alternatifler sunması zarureti olumsuz kanaati tamamen ortadan kaldırmaktadır. Ülkenin hedefleri sadece siyasi ve ekonomik olamaz en az onlar kadar akademik hedefler de söz konusudur ki böylelikle her alanda kazanım sürekli olsun ve de global anlamda kendine yer bulabilsin.

Pratikte bir takım karışıklıklar, düzensizlikler, problemlerle ile karşılaşılması mümkündür ve de normaldir. Bütün bunlar da ulusal ve evrensel akademi nitelik ve kriterleri ile bilim insanlarının fedakarlığıyla aşılabilecektir.

Yakın ve uzak gelecekte dünyayı belirleyecek unsurların başında gelen akademik niteliklere erişen Türkiye; enerji, sağlık, savunma sanayi, teknoloji ve strateji gibi kulvarlarda çıtayı daha da yükseltmelidir.