Dünyanın egemenlerinin kurduğu mevcut kapitalist sisteminde yaşadığımız/yaşatılan ekonomik krizlerden kurtulmanın çaresi var mı?

Daha fazla üretip daha çok kazanmak değil, kaliteli üründen vazgeçmeden gerektiğinde üretim miktarına ve fiyatlara sınırlama getirmek suretiyle, üreticiyi ve tüketiciyi dengeli bir şekilde korumak mümkün mü?

Bizim kadim kültürümüzde insanın hayatiyetini güven ve refah içinde devam ettirebilmesi oldukça önemlidir. Büyük ölçüde iktisat olarak ifade ettiğimiz, kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerçekleştirdiği üretimdeki başarısı ile tüketim ve paylaşımdaki hakkaniyete dayalı davranışlarına bağlı olan bu durum geçmişte mümkün olmuşsa gelecekte neden olmasın.

Dünya barışının temini ve insanlığın genel refahını sağlamak için, kapitalist sistemde bireyi/şirketleri zengin kılmanın aksine toplumu zenginleştirecek bir sisteme Ahilik Teşkilatına günümüzde de ihtiyaç duyulduğu aşikârdır.

Burada kapitalizm sisteminden tamamen kopmadan Ahilik güzellemesi yapmakla, Ahilik öğretilerini mevcut sisteme yama etmeye çalışmakla da yol alınmayacağını bilelim.

Değerlerimizle uyuşmayan kapitalist uygulamalardan kurtulmadan, ona karşı alternatif inandırıcı güçlü bir model üretmeden, kazanmak adına hiçbir ahlaki kriteri kabul etmeyen mevcut kapitalizme karşı “veren el alan elden üstündür” anlayışını hayat felsefesi haline getirmeden bu girdaptan kurtulmak ve yükselen Fiatları durdurmak mümkün görülmüyor.

“Veren el alan elden üstündür” anlayışını hayata geçiren, tarihinde Ankara’da devlet kuracak kadar güçlü hale gelen Ahilik teşkilatına kısaca değinelim.

“Ahilik sadece meslek kazandırmak değil; adam gibi adam yetiştirme sanatıdır…”

"Ahî kelimesi, Arapça''da ''kardeşim'' demektir. 457 Hicride (1065) ölen şeyh Ferec-i Zincanî ile 736''da (1336) ölen Alâü''d-Devle halifesi Aliyy-i Mısrî''nin "Ahı" lakabıyla anıldıklarına ve bu kelimenin, oldukça eski fütüvvetnâmelerde geçtiğine, nihayet fütüvvet ehlinin birbirini kardeş saydıklarına ve Melamilerde ''Filan şeyhin muridi'' yerine ''Filanın ihvanından'' sözünün kullanıldığına bakılırsa bu sözün Arapça''dan geldiği hakkındaki fikir ve mülahaza da reddedilemez .’’

Ahîlik kurumu üyelerinin toplum içinde güçlü ve güvenilir kişiler olabilmeleri için, bu örgüte ilk girişten başlayarak bazı özellikleri benimsemeleri gerekir.

Ahîlik''te birey, basitten karmaşığa doğru yol alır. Önce fetâ (yiğit), sonra Ahî, en sonunda şeyh olur. Ancak, şeyhlik makamına çok az kişi ulaşır

Feta''nın Özellikleri:

Ahîlik örgütüne yeni girende şu özellikler aranır:

- Sıdk- Sefâ- Emanet- Takvâ- Kerem- Mürüvvet- Hayâ Bu özelliklere sahip olanlar fetâ''lığa kabul edilirler. Bunlara sahip olmayanlar ahilik kurumuna alınmazlar.

Ahi''nin Özellikleri :

Fetâ''nın bütün özelliklerini taşıyan bir kişinin Ahî olabilmesi için şu şartları da taşıması gerekmektedir:- Cömertlik- Namazını kazaya bırakmaması- Hayâ ve edep sahibi olması- Dünyayı terk etmesi- Helal kazanç- İlim sahibi olması

Büyüklerin (devlet adamları) kapısına gitmemesi

Bu şartlara sahip olup, Ahî olan kişinin dört nesnesi açık ve üç nesnesi kapalı olmalıdır :

Açık olmaları gerekenler:
1. Gönlü açık olmalı 2. Kapısı açık olmalı 3. Eli açık olmalı 4. Sofrası açık olmalı

Kapalı olmaları gerekenler:
1. Gözü kapalı olmalı 2. Dili kapalı olmalı 3. Şalvarı kapalı olmalı

Ahiliğin Afetleri

- İçki içmek, Zina etmek, Livata etmek, Gammazlık, Münafıklık, Kibir, Hased- Kin, Yalancılık, Va''dinde (sözünde) durmamak, Hıyanet, Namahreme bakma, Ayıp arama Nekeslik, Gıybette bulunma, Bühtan, Hırsızlık, Haram yemek

Görüldüğü gibi; Ahîlik müessesesinde afet olarak sayılan ahlâk bozuklukları, aynı zamanda toplum düzenini sarsan, hatta toplumların yok olmalarına sebep olan hastalıklardır.

Ahiliğe Kabul Edilmeyenler

Fütüvvetnâmelerde kimlerin Ahîliğe kabul edilmeyecekleri açıklanmıştır .(Ahîliğe kabul edilmeyenler şu şekilde sıralanmıştır):

-Ahîliğin kapısının iyi, ahlâklı olan herkese açık olduğu belirtilmiştir.

-Ahîliğe kasap gibi kan dökücüler, Tellal gibi bağırıp çağıranlar, Avcılar gibi hileye başvuranlar vs. alınmaz.

- Kafirler- Münafıklar- Müneccimler- İçki içenler- Dellaklar- Pişe-gar (sözündedurmayanlar)- Kasaplar- Cerrahlar- Amel-dârlar- Seyyad (Avcılar)- Mühtekirler- Kemgözlüler- Ayıp arayanlar- Cimriler- Gıybet edenler-Bühtan kılanlar (iftiracılar,yalancılar)

Feta''nın Ahiye Karşı Görevleri

Ahîlik örgütünde, özellikle tasavvuf hayatının egemen olması nedeniyle ilişkiler belirli prensiplere dayanmakta ve bu prensiplere uymak üyeler için görev kabul edilmektedir. Buradan hareketle Ahîliğe yeni girenlerin (feta) Ahîsine karşı görevleri şu şekilde sıralanabilir:

- Fetâ, Ahîsinin dediklerine uymalı, istediklerini yapmalıdır.-Fetâ, Ahîsinin hiçbir sözüne karşı çıkmamalıdır.- Ahî''nin yanında terbiyeli durmalı, uygunsuz hareket etmemelidir.-Fetâ, mümkün olduğu kadar Ahîsine yakın olmalıdır -Fetâ, Ahîsinden utanmalı ve korkmalıdır.
- Fetâ, Ahîsine hizmet etmelidir.- Fetâ, Ahîsini herkesten çok sevmelidir.

“Ahî kelimesinin kaynağı Türkçe olup, "akı" kelimesinin Anadolu''daki söyleniş tarzından doğmaktadır.”

Ahi'nin Feta'ya Karşı Görevleri:

Fetâ''nın Ahîye karşı görevleri olduğu gibi, Ahî''nin de Fetâya karşı görevleri vardır. Bu görevler şunlardır:

- Ahî, fetâ''ya örgütün kural ve erkânını öğretmelidir.

.- Ahî, fetâ''ya ibadetlerini yapabilmesi için gerekli olan dini bilgileri tam olarak (ibadet, iman, muamelat) öğretmelidir.

- Ahî, fetâ''yı öyle yetiştirmelidir ki, başkaları fetâyı gördüklerinde, "onu falan Ahî yetiştirdi" dedirtmelidir.

- Ahî, fetâ''ya sanatının en küçük inceliklerini öğretmelidir.

- Ahî, fetâ''yı karanlıktan aydınlığa götürecek ilme sahip kılmalıdır.

Şeyhin Özellikleri

Ahî birliklerinin piri durumundaki Şeyh, tasavvuf hayatıyla ilgili süreçleri (seyr-u suluk) tamamlamış olmalıdır.

O, özellikleriyle yol gösterici ve öğretici durumundadır.

Ahîliği gerektiren bütün özelliklere sahiptir.

Görgü Kuralları

Bireyi, fetâlıktan şeyhliğe ve yamaklıktan ustalığa giden yolda olgunlaştırmaya çalışan Ahi kurumunun meslekî ahlâk ve görgü kurallarının temel ilkeleri şunlardır:

-İyi huylu ve güzel ahlâklı olmak,

-İşinde ve hayatında, kin, çekememezlik ve dedikodudan kaçınmak,

-Ahdinde, sözünde ve sevgisinde vefalı olmak,

-Gözü, gönlü ve kalbi tok olmak,

-Şevkatli, merhametli, adaletli, faziletli, iffetli ve dürüst olmak,

-Cömertlik, ikram ve kerem sahibi olmak,

-Küçüklere sevgi, büyüklere karşı edepli ve saygılı olmak,

-Alçakgönüllü olmak, büyüklük ve gururdan kaçınmak,

-Ayıp ve kusurlarını örtmek, gizlemek ve affetmek,

-Hataları yüze vurmamak,

-Dost ve arkadaşlara tatlı sözlü, samimi, güleryüzle ve güvenilir olmak,

-Gelmeyene gitmek, dost ve akrabayı ziyaret etmek,

-Herkese iyilik yapmak, iyiliklerini istemek,

-Yapılan iyilik ve yardımı başa kakmamak,

-Hakka, hukuka, hak ölçüsüne riayet etmek,

-İnsanların işlerini içten, gönülden ve güleryüzle yapmak,

-Daima iyi komşulukta bulunmak, komşunun eza ve cahilliğine sabretmek,

-Yaradan dan dolayı yaratıkları hoş görmek,

-Hata ve kusurları daima kendi nefsinde aramak,

-İyilerle dost olup, kötülerden uzak durmak,

-Fakirlerle dostluktan, oturup kalkmaktan şeref duymak,

-Zenginlere, zenginliğinden dolayı itibardan kaçınmak,

-Allah için sevmek, Allah için nefret etmek,

-Hak için hakkı söylemek ve hakkı söylemekten korkmamak,

-Emri altındakileri ve hizmetindekileri korumak ve gözetmek,

-Açıkta ve gizlide Allah''ın emir ve yasaklarına uymak,

-Kötü söz ve hareketlerden sakınmak,

-İçi, dışı, özü, sözü bir olmak,

-Hakkı korumak, hakka riayetle haksızlığı önlemek,

-Kötülük ve kendini bilmezliğe iyilikle karşılık vermek,

-Belâ ve kötülüklere sabır ve tahammüllü olmak,

- Müslümanlara lütufkâr ve hoş sözlü olmak,

-Düşmana düşmanın silahıyla karşılık vermek,

-İnanç ve ibadetlerinde samimi olmak,

-Fani dünyaya ait şeylerle öğünmemek, böbürlenmemek,

-Yapılan iyilik ve hayırda hakkın hoşnutluğundan başka bir şey gözetmemek,

-Âlimlerle dost olup dostlara danışmak,

-Her zaman heryerde yalnız Allah''a güvenmek

-Örf, adet ve törelere uymak,

-Sır tutmak, sırları açığa vurmamak,

-Aza kanaat, çoğa şükür ederek dağıtmak,

-Feragat ve fedekarlığı daima kendi nefsinden yapmak.

Hak ile sabır dileyip bize gelen bizdendir, akıl-ahlak ile çalışıp bizi geçen bizdendir

(Ahi Evran)