Dünyanın tamamını etkileyen problemlerin çözümü esnasında sergilenen tutum ve davranışlar o zamana kadar dillendirilmeyen kavramların gün yüzüne çıkmasına imkan verirler ki bunlar da sonraki gelişmelerin yeni basamaklarıdır. Ekseriyetle daralma ya da daraltılma çabaları birey, mekan ve zaman mefhumlarını hesaplanan konumlardan çok ötelere atmaktadır. Bireyi çaresiz ve savunmasız bırakma yolunda çıkış kapılarını kilitleyen, tehditkar, ahlaka aykırı davranışların tekrarlanmasının tanımı zorbalık, taciz, suiistimal, istismar, terör, sendrom durumlarını kapsamaktadır. İnsan olma özelliğinin yitirilmesine dahi zemin hazırlamaktadır. Başlangıç noktasının izahı mümkün olsa da sonrasında hiçbir husus haklılık olarak açıklanamamaktadır. Güzel Türkçemizde “yıldırma” olarak gayet net anlaşılabilir bir şekilde ifade edilmektedir.

Bir ya da birden fazla kişi tarafından uygulanan, sistemli bir şekilde tekrarlanan, arka plana itme amaçlı eylemler gelip-geçici olmadığı gibi mağdur ya da mağdurların vücut, beden, kişiliklerinde kalıcı hasarlar bırakır en azından onlara davetiye çıkartır. Birey ve ailesinin gelir kapısının daraltılması ya da tamamen kapatılması su arkının toplumsal kaos denizine yöneltilmesidir.

Muhatap olanların başta meslekî durumlarından, sosyal ilişkilerinden, sıhhî hallerinden olmak üzere kayıplara uğramaması, en az hasarla atlatabilmesi sağlıklı iletişim zenginliği ile mümkün olabilir. Zira kötü niyetli, kastî, menfi tutum ve davranışların üstesinden gelinebilmesi insanla ilgili her şey durumundaki unsurların öncülerinden iletişim kuvvetinden yararlanılmasına bağlıdır. Bu hem içten içe, hem içten dışa, hem de dıştan içe iletişim ile aşılabilecek bir durumdur. Hepsinde de güçlü bir içe yani mantıklı tutum ve davranış sergileyen bireye ihtiyaç vardır. Güçlü bireylerin özgür düşünce ve bilimsel araştırmaların desteği yetişeceği muhakkaktır.

Daraltılma daha ziyade üstlerinden gerçekleştirilse de bazen eşitlerin birbirine, zaman zaman altlarından da söz konusu olabilmektedir. Mevcut konumun, meşguliyetin yitirilmesi yolundaki süreklilik, psikolojik çöküşün sınırsızlığıdır. Sınırların zorlanması, tanınmaması sermayenin tüketimi kadar kaybedilenin hedeflenilmesi menzilinin ortadan kaldırılmasıdır. Gizlice gerçekleştirilenlerin fark edilmesi hem zaman almakta, hem de pişmanlıklara sebebiyet vererek başka zihinsel problemlere zemin hazırlamaktadır.

Cinsiyete, ırka, renge, dile, inanca, etnik kökene, servete, medenî hale, engelliliğine, yaşa dair ayrımcılık yapılması, işinden soğutulması, ötekileştirilmesi, bıktırılması, birbirinden farklı eylemlerin ruhsal tahribatı iletişim kısıtlaması ile hat safhaya ulaşır. Çünkü çevresindekiler mağdurla konuşmaz, başkalarıyla konuşup dertleşmesi engellenir, yokmuş gibi hareket edilir. Daha kötüsü asılsız şayialarla, durumu itibarsızlaştırılır, komik hale düşürülür, hali dillendirilir, eksiklikleri abartılarak alay edilir. Alçaltıcı sıfatlar ardı ardına sıralanır. Konuşması, yürüyüşü, jestleri olumsuz gösteriye dönüştürülür. Bütün bunlar çalışma hayatıyla sınırlı kalmadığından aile ilişkilerinde çöküntüler oluşur. Sınırsız daraltılma tamamen imhayı tetikler.

Birey ve ailesi hem psikolojik, hem de ekonomik açıdan taşınması oldukça zorluklar içeren ağır bedelleri sırtlamak durumunda kalır. Bunların karşılanabilmesi her an baskına hazır kültürel renklilik ile zenginliğin tomurcuklarının gücünden daha kuvvetli değildir. Ancak gücün farkında olanlar onu harekete geçirebilir. “Hızır gibi” deyimi daraltılmanın sınırı ne olursa olsun ümidin ilahi kaynağıdır. Bu sebeple kültür ve medeniyetimizin kavgalardan ibaret olmadığı yanında birbirinden hayli uzak tezgahlanan sınırsız daraltılmaları fırsata çeviren mağdur ve mazlumların sağlıklı iletişim merkezli çabaları rol model ve menzil olduğu medya ürünleri ile alternatif olarak sunulması basamaklardan yalnızca biridir.

Sınırsız daraltılmanın tek çıkışı sağlıklı iletişimdir. Kişinin öncelikle kendisini ve toplumunu anlayabilmesinin en pragmatik yolu aile içi iletişimden başlamakta, sınırlılıkları ortadan kaldırmakta, daraltılma krizlerini fırsata çevirme imkanı vermektedir. İzolasyona tabi tutulan iletişim kısıtlamalarına direnebildiği takdirde çıkış yolundadır. Aynı şekilde ona destek sağlamaya çalışanların belki de ilk yapmaları gereken onun kendini ve çevresindeki anlayabilecek kadar iletişime açık tutulmasıdır.